Aimabele koning, goede politieke antenne, handig bij economische missies en officiële ontvangsten: de koning krijgt een dikke voldoende voor de afgelopen vijf jaar. Maar ging er dan echt niets mis?
Om eerlijk te zijn: Zijne Majesteit heeft zijn eerste lustrum vrijwel geruisloos volgemaakt en dat terwijl het toch best moeilijk was zijn schier volmaakte moeder op te volgen. Als zich al eens lichte relzucht roerde, was het in de periferie van de monarchie. Zoals gedoe rondom Neef Pandjes Prins of de rechtszaak tussen Neef Carlos en diens buitenechtelijke zoon. Dat waren zaken waar Willem-Alexander persoonlijk weinig aan kon doen (al blijven we hem plagen met het stokoude nepbloemstuk in de haard van Noordeinde). Dit zijn de schandaaltjes sinds 2013 en we geven het toe: het was schrapen.
Het enge schilderij
In 2016 verkochten 'leden van het Koninklijk Huis onderhands belangrijke historische kunstwerken,' zo ontdekte NRC. Het ging met nadruk niet om deze ↑ Bosch, maar om bezittingen van prinses Juliana. De werken zijn aan een buitenlands museum en aan een Nederlandse privéverzamelaar verkocht. Met beide transacties waren miljoenen euro's gemoeid. De opbrengst is niet naar goede doelen gegaan, zoals bij eerdere kunstverkopen door de Oranjes tot in 2011. De verkopen hadden plaats in 2012 en 2014. Ze kwamen pas later aan het licht omdat het hof de betrokken om geheimhouding had gevraagd.
Het gaat om het gigantische schilderij 'Boschbrand' (1849) van de Javaanse schilder Raden Saleh. 'Geen van de kleinkinderen van Juliana had behoefte aan twaalf vierkante meter tijgers boven de bank', aldus een ingewijde. Waar we ons iets bij kunnen voorstellen.
Het andere stuk betreft de Atlas Munnicks van Cleeff, een map met 1200 zeventiende- en achttiende-eeuwse tekeningen van de stad en de provincie Utrecht. Het schilderij is verkocht aan de National Gallery in Singapore, de atlas is eigendom geworden van de vermogende Nederlandse zakenman John Fentener van Vlissingen. Die heeft delen van de atlas inmiddels al laten tentoonstellen in Nederland. Ondanks gemor van kunsthistorici was het misschien niet heel erg chic, maar wel legaal, want gewoon een privédeal. En niemand die het er nog over heeft.
De royal keet
Omdat Paleis Noordeinde – werkpaleis, niet in het bezit van de koning, maar van het Rijk – er buitengewoon versleten bijlag, diende dat opgeknapt te worden. Omdat de man toch ergens moest werken, werden er een paar kantoorcontainers in de tuin van de Eikenhorst gezet. Veel gemonkel, want duur en er staan veel kantoren leeg. Alsof de beveiliging daarvan niet ook een vermogen zou kosten. Het gemor verstomde toen bleek dat Zijne Majesteit nog net niet onder een systeemplafonnetje zat, het met persoonlijke spullen had aangekleed en het naar koninklijke begrippen zo sober was dat het bijna weer een beetje gênant werd.
De bodemloze put
Niemand zal ontkennen dat de ingrijpende verbouwing van Huis Ten Bosch (wederom geen eigen bezit maar van het Rijk) financieel een bodemloze put is à 59 miljoen euro. Wederom kan het de koning niet worden aangerekend dat zijn moeder niet wist hoe je 'onderhoud' spelt en eerdere regeringen het niet beter hebben beheerd. Wat er nu wordt gedaan, is in één keer een stokoud paleis de 21ste eeuw intillen. Het moet maar: een keertje in de zomer openstellen voor de goodwill en er wat staatshoofden in ontvangen – president Xi Jinping wil vast wel – en de kosten zijn er in economische deals al uit.
La presidente
Prinses Irene staat ingeschreven als presidente van de offshore vennootschap Pabradon te Panama. Dat blijkt uit de inschrijving van Pabradon in het Panamese Handelsregister, zo ontdekte Quote vorig jaar. Pabradon – opgericht in 1977 – staat niet in de ‘Panama Papers’, het veelbesproken datalek, maar kwam bovendrijven omdat Panama zijn Handelsregister online heeft gezet. Panama staat bekend als uitvalsbasis voor belastingontduikers en witwassers. De prinses liet echter weten niets te weten van 'deze entiteit' en er dus ook geen gebruik van te maken. Sindsdien is er niets meer over vernomen.
De handige tante
Prinses Margriet draaide, ongerust geworden om het gerel rond de Panama en Paradise Papers, schielijk een omstreden stichting de nek om. Daarin zat haar familiekapitaal verstopt, met trustmaatschappij TMF aan het roer. Voor de prinsen Maurits, Bernhard, Pieter-Christiaan en Floris was vorig jaar dan ook feest, aangezien zij miljoenen euro’s uit deze stichting ontvingen. Hiermee was ook deze zaak afgedaan.
De Groene Draeck
Misschien het enige hoofdpijndossier van de koning. Over de Lemsteraak van prinses Beatrix is al jaren gedoe. Het schip werd in 1957 namens de Nederlandse bevolking geschonken aan prinses Beatrix. En nu zou je denken dat je de kosten van zo'n cadeautje niet bij de schenker in rekening brengt als je multimiljonair bent, maar dat doen de Oranjes dus wel. Het onderhoud wordt gedaan op de Marinewerf in Den Helder, afgaand op de onderhoudsstaten zeggen andere scheepsbouwers het voor de helft te kunnen doen. De onderzoeksredactie van RTL Nieuws zocht uit dat er sinds 2010 zo'n 8 ton aan verspijkerd is. Daar heb je ook een leuk nieuw schip voor.
"We kennen de verhalen inmiddels wel," zegt politiek verslaggever en zeiler Frits Wester in zijn column. "Wat mij wel blijft verbazen, is de vraag waarom het Koninklijk Huis, prinses Beatrix en koning Willem-Alexander dit gedoe maar over zichzelf blijven afroepen. Alles zelf betalen zou ze een hoop gedoe en gezeur besparen. Komende jaren wordt er jaarlijks 90.000 euro voor begroot. Ik ken veel mensen met een dergelijke, een vaak nog veel mooiere, Lemsteraak die dit bedrag aan jaarlijks onderhoud bij lange na niet kwijt zijn. Maar goed als geld geen rol speelt, is de sky de limit."
Het lijkt erop dat de Oranjes handig schuiven met dit bezit. Gratis gebruik, maar het schip is net als bijvoorbeeld de Gouden Koets, sieraden en servies ondergebracht in stichting Kroongoederen, die in dienst staat van de koninklijke waardigheid. Terwijl toch niet duidelijk is hoe noodzakelijk de Draeck is voor het uitoefenen van het beroep van de koning: het is vooral een plezierjacht.
Terug naar Frits Wester: "Conclusie: als de Groene Draeck in die stichting zit, behoort het schip dus niet meer tot het privévermogen. Maar van wie is dat schip dan nu? Echt heldere antwoorden heb ik tot nu toe niet gekregen. Alleen teksten als 'het ligt allemaal heel gevoelig'. Betrokkenen gooien de vragen het liefst over de schutting, naar een ander. Sommigen zeggen: "Frits, hij (Willem-Alexander) wil gewoon van dat schip af. Zodra zijn moeder er geen gebruik meer van wil of kan maken, wil hij dat ding kwijt. Daarom deze constructie." Hmm.
De rammelfiets
Oké, we're really scraping the barrel here. Maar weet je nog dat prinses Amalia voor het eerst naar de brugklas ging? Er kwam meteen kritiek van puristen over haar gammele omafiets, want zeuren om het zeuren is altijd een enige hobby en in Nederland rijdt verder níemand met een reutelende kettingkast, blijkbaar.
Ook dit verstomde snel en toen Alexia vorig jaar op een vrijwel identiek rammelgeval mét krat over de oprit van de Eikenhorst knarste had niemand het er nog over. Kortom, qua champagneproblemen lijkt de monarchie wel zo'n beetje af. Op naar de volgende vijf jaar!
Foto's © ANP, RVD, National Gallery Singapore
