Japan: wordt prinses Aiko alsnog keizerin?

Opmerkelijke ontwikkelingen in Japan: de troonwissel tussen keizer Akihito en kroonprins Naruhito verloopt weliswaar met een slakkengang, de emancipatie maakt er een inhaalslag.

De Japanse monarchie hanteert momenteel de regel dat alleen jongens troonopvolger kunnen zijn. Een vrouw kan alleen keizerin worden door een huwelijk met de keizer. Niet handig, want toen Naruhito en zijn vrouw kroonprinses Masako na lang proberen eindelijk een dochter kregen, kon die dus geen troonopvolger zijn. Terwijl het er ook meteen al naar uit zag dat ze niet nog meer kinderen zouden krijgen.  

Opvolgers op voorraad

Het hielp niet dat er toen al bijna 41 jaar geen mannelijke erfgenaam was geboren in de keizerlijke familie. En dat die familie wel erg snel uitdunt nu al die prinsessen heel modern met burgers trouwen en volgens de regels vervolgens geen lid meer zijn van de keizerlijke familie. Terwijl het voortbestaan van een monarchie toch beslist afhangt van minimaal een opvolger en een eerste reserve, en liefst ook nog een wat ruimere familiale basis om uit te putten. Een beetje à la de Windsors, die meer dan dertig leden stand-by hebben staan, mocht de royal eredivisie iets overkomen.   

En toen kwam Hisahito

Hoewel er na de geboorte van prinses Aiko in 2001 al werd gewerkt aan het aanpassen van de wet, zodat ze gewoon als eerstgeborene haar plek op de Chrysantentroon zou kunnen krijgen, ging dat plan in 2006 in de koelkast. Conservatieven haalden opgelucht adem toen dat jaar de broer van Naruhito vader werd van een zoontje, prins Hisahito, momenteel officieus beoogd troonopvolger. 

Bedreigde royalsoort

Het meer progressieve deel van het volk mort hier echter steeds luider over. Het probleem wordt zo niet opgelost, maar gewoon doorgeschoven naar de volgende generatie: als Hisahito ook alleen maar dochters krijgt, is het einde verhaal voor de Chrysantentroon. Bovendien vinden veel Japanners het niet meer van deze tijd om vrouwen uit te sluiten: volgens hen zou prinses Aiko gewoon te zijner tijd haar vader moeten kunnen opvolgen. 

Modernisering

En die groep is in de meerderheid. Uit een recent onderzoek van Mainichi Shimbun blijkt dat 68% van de mensen helemaal geen bezwaar zou hebben tegen een vrouw als regerend staatshoofd. Slechts 12% is pertinent tegen en opmerkelijk is dat mannen het met 72% aan voorstanders zelfs nog meer zien zitten dan vrouwen (68%). Het lijkt erop dat het volk pragmatischer is dan het hof en liever een modernisering van hun monarchie zien, dan dat ze de keizer en zijn familie helemaal zien verdwijnen. 

Zen afwachten

In dit geval kan de tergend langzame besluitvorming in Japan wel eens in het voordeel van Aiko werken. De regering heeft er máánden over gedaan om plannen voor een wetswijziging voor te stellen die Akihito in staat stelt om af te treden. De daadwerkelijke abdicatie en inhuldiging staan gepland voor eind 2018, begin 2019. Naruhito is dan 58, als we eens 25 jaar verder zijn kan de tijdgeest in Japan wel helemaal rijp zijn geworden voor een vrouwelijke troonopvolger. De deur staat dus nog altijd op een kier voor keizerin Aiko.

Lees ook:

• Verloving prinses Mako van Japan aanstaande
• Aanstaande keizer Japan draagt een heuptasje
• Zien: bizar luxe Japanse trein waar je meteen in wilt

Openingsbeeld © Issei Kato / ANP