Glamour met een knipoog

Hoe 't heurt: zo maak je een koninklijk kniksje volgens de experts

Prinses Amalia is er fan van, koningin Mary verhefte het in haar tijd als kroonprinses tot een ware kunst, en hertogin Meghan vond 't allemaal maar moeilijk: we hebben het natuurlijk over het kniksje. De kniebuiging, curtsy of reverence is al eeuwenlang traditie én protocol. Maar hoe heurt 't?

Zo maak je een koninklijk kniksje. – Foto: prinses Amalia maakt een kniksje of 'kniebuiging' voor koning Felipe tijdens het staatsbezoek van Spanje aan Nederland.

Het zal je niet verbazen dat achter een simpele kniebuiging een heel netwerk aan tradities schuilgaat. Want hoe diep ga je door je knietjes? Welke voet zet je voor? Wanneer kniks je wel, wanneer kniks je niet? Societybijbel Debrett's legt het gelukkig allemaal keurig uit.

Kniks, reverence, bob, kniebuiging

Je ene voet voor, je andere voet achter, rug recht en hup, door de knieën. Je ziet 't vaak als automatisme gebeuren wanneer vorsten en vorstinnen begroet worden. Deze traditionele groet is niet zozeer bedoeld voor de persoon an sich, maar voor het instituut dat zij vertegenwoordigen. Dit geldt overigens alleen voor de dames – heren komen er makkelijk af met een simpele buiging van 't hoofd.

Alsof urenlang ronddartelen op torenhoge stiletto's nog niet genoeg was, moeten royal ladies ook nog acrobatische capriolen uithalen als teken van respect. Debrett's legt uit hoe je de perfecte kniks maakt:

"Vanuit een staande positie breng je je gewicht op één voet (meestal de linker). Zet de bal van je andere voet naar achteren, schuin rechts van je standbeen. Rug recht, oogcontact houden. Buig het linkerbeen iets bij de knie, hou je torso recht. Daarna weer rechtop gaan staan met de voeten parallel aan elkaar." Je hoofd lichtjes buigen tijdens je kniks is toegestaan, maar het hóeft niet.

Het moge duidelijk zijn: prinses Amalia heeft 't goed begrepen!

Prinses Amalia omschreef haar reverence later als een 'traditie, maar ook een teken van respect'. (Beeld: NL Beeld)

Koningin Mary had in haar periode als kroonprinses echter de neiging om nogal te overdrijven met de diepte van haar buiging.

Wie knikst voor wie?

Burgers mogen kniksen of juist niet waar en wanneer ze maar willen, al zien puristen in het niet-kniksen je onmiddellijk een Republikeinse revolutionair.

De Queen of Pop knikst toch maar even voor de 'echte' Queen. (Beeld: NL Beeld)

Royals onderling houden er echter regels op na die kwantumfysica een eitje laten lijken. Heel in het algemeen buigen gelijken niet voor elkaar, dat is een vrij simpele. Dus monarchen buigen niet voor monarchen en toen Willem-Alexander en Máxima nog kroonprins en kroonprinses waren, bogen ze niet voor Guillaume en Stéphanie, kroonprins en kroonprinses van Luxemburg. Na april 2013 was er wél verschil in hiërarchie en toonde de kroonprinses in dit geval respect voor de koningin:

Een kniksje met oranje touch voor ons koningspaar: Stéphanie weet precies hoe zij indruk maakt. (Beeld: NL Beeld)

Verder knikst iemand die in de aristo-hiërarchie lager staat voor personen die hoger staan. Prinses Anne is als Princess Royal en geboren prinses een van de hoogste royals van Engeland. Toch gaat ze hier door de knieën (en niet zo'n klein beetje ook) voor koningin Rania van Jordanië. Die is niet alleen jonger dan zij, maar ook geboren als burgermeisje: het kan verkeren.

Maar het wordt moeilijker: zo moest prinses Kate als hertogin van Cambridge door de knieën voor Yorkse prinsessen Beatrice en Eugenie. Maar was Kate in het gezelschap van manlief William? Dan waren die rollen juist omgekeerd en werd er voor háár geknikst.

Wanneer heurt een kniksje?

Traditiegetrouw wordt er geknikst wanneer je voor het eerst die dag iemand ziet die boven jou in de hiërarchie staat. Oók op je eigen trouwdag voor je aanstaande schoonmoeder:

Een diepe kniebuiging voor 't altaar. (Beeld: NL Beeld)

Niet dat Sarah Ferguson dat ooit erg heeft gevonden, overigens. De hertogin van York laat geen moment onbenut om haar toewijding en liefde voor de kroon te tonen en gaat soms zo diep door de knieën dat het lijkt alsof ze in de startblokken staat voor een vorstelijk sprintje.

Kniksen, lachen en vriendelijk wuiven bij de Royal Ascot. (Beeld: NL Beeld)

De reverence wordt van generatie op generatie doorgegeven, zo blijkt keer op keer.

Ook de jongere generaties worden ermee opgevoed, maar zo strak conform de protocollen als hun ouders? Dat is gelukkig nog niet aan de orde.

Dat bleek wel tijdens het Coronation Concert enkele jaren geleden. Naast prinses Catherine waagde ook de jonge prinses Charlotte zich aan een kniebuiging voor opa Charles en stief-oma Camilla, maar daarbij leek zij bijna te struikelen. Gelukkig kon er van Cam nog een bemoedigend schoudertikje af. Jong geleerd is oud gedaan, niet waar?

Royalty
  • Beau Monde archief, The Daily Mail, Debrett's
  • NL Beeld