Show me the money: hoe de Oranjes hun geld binnenharken

Van prins Andrew tot prinses Christina en van de uitspattingen van koning Juan Carlos tot koning Carl Gustaf die moest bijlenen van de Zweedse overheid: money talks – ook (zeker!) voor de koningshuizen van Europa. En die boekhouding wordt soms wel érg creatief ingevuld...Hoe pakken onze Oranjes dat aan?

Prinsen in de problemen

Prins Andrew, de hertog van York, is misschien wel het ergste voorbeeld van hoe een royal zijn positie kan misbruiken om geld binnen te harken. Hij leidde jaren als ‘handelsambassadeur’ economische missies waarbij hij controversiële regimes niet uit de weg ging om er zelf beter van te worden. Als de schoonzoon van de Kazachstaanse president drie miljoen pond boven de vraagprijs betaalt voor je oude, vervallen huis, is dat shady business.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Laurent van België, de jongere broer van koning Filip, zou met Andrew lotgenotencontact kunnen zoeken. Ook hij zit immer in geldnood, er is al jaren gedoe over zijn toelage en zijn contacten. De prins neemt het allemaal erg persoonlijk op en wil het zelfs aanvechten bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ook Zijne Verongelijktheid kwam nooit écht in de problemen.

En de Oranjes?

In Nederland kijken we kritischer naar het koningshuis. De Oranjes staan erom bekend financieel zo min mogelijk zelf te willen bijdragen aan de maatschappij. Prinses Christina had in 2009 twee brievenbusfirma’s op Guernsey die bestuurd werden vanuit een stichting die zetelde in paleis Noordeinde. Zo bespaarde ze aanzienlijk op de vermogensbelasting.

Het was legaal, maar schuurde wel met de voorbeeldfunctie die de koninklijke familie geacht wordt te vervullen. Tien jaar later liet ze kunstwerken die ze geërfd had veilen: het was privébezit, haar keuze. Maar toch een beetje jammer dat ze het topstuk - een schets van Rubens - niet eerst aan Nederlandse musea aanbood. Die zamelden meer dan een miljoen in om ’m samen te kunnen kopen, maar de veiling ging gewoon door en de Rubens leverde de prinses ruim acht miljoen euro op.

Onderhoudsvrij

Ook andere Oranjes passen goed op zichzelf. Zo bleek vijf jaar geleden dat de overheid in 1978 de inventarissen van de paleizen Noordeinde, Huis ten Bosch, Het Loo en Soestdijk heeft gekocht. De belastingbetaler verzorgt sindsdien het onderhoud van al die spullen.

Tegelijkertijd betaalt de Staat jaarlijks honderdduizenden euro’s aan het staatshoofd voor datzelfde onderhoud. Sinds de overdracht van de inventarissen zou het koningshuis daarmee miljoenen ontvangen hebben voor onderhoud en vervanging van de meubels die al door anderen worden onderhouden. Toenmalig premier Mark Rutte was ervan overtuigd 'dat er niet doelbewust misbruik is gemaakt van de regeling'. De exacte betaling van restauraties zou 'verschrikkelijk ingewikkeld' zijn. En daarmee was de kous af, er werd niet naar de bonnetjes gevraagd.

Geheime onderhandelingen

Nog eentje? In 2016 kwam het inkomen van de koning in opspraak nadat bekend werd dat het Koninklijk Huis compensatie ontving voor het betalen van inkomstenbelasting. Dat willen we allemaal wel, maar alleen koningin Juliana kreeg het voor elkaar.

Reden was dat in 1973 werd besloten dat het koningshuis belasting moest gaan betalen over het privévermogen, zoals iedereen. In het geheim werd toen onderhandeld, waaruit de compensatieregeling rolde. In ruil voor de belasting zouden ze een hogere rijksbijdrage voor het koningshuis krijgen. Zo bleef per saldo voor de familie ongeveer hetzelfde over. Intussen moesten (en moeten) ambtenaren de kosten van de monarchie over verschillende departementen verdelen. Dit zou de kosten lager moeten laten lijken, om kritiek op de monarchie tegen te gaan. Transparant is anders.

Tip voor Amalia

Zie ook: de Groene Draeck, het privéjacht van prinses Beatrix, dat wordt onderhouden op kosten van het ministerie van Defensie. Pas sinds 2010 betaalt ze een deel van het onderhoud zelf. Wat natuurlijk de normaalste zaak van de wereld is voor een rijke dame. Vinden wij.

Bekijk ook

Willem-Alexander over zijn dochters: 'Ze vonden het heel raar om tegen hun moeder Spaans te spreken' | Beau Monde

Zo'n meertalige opvoeding is natuurlijk mooi, maar bracht ook de nodige uitdagingen met zich mee, vertelt koning Willem-Alexander.

En daar zit misschien het probleem: royals leven in een wereld waarin over geld praten niet chic is, veel op rekening gaat en door anderen wordt afgehandeld. Zelfs aangetrouwde royals wennen snel aan jurken van duizend euro. Geldzorgen zijn geen serieus probleem in koningshuizen, besef van kosten wordt zo een abstract begrip.

Dus even een tip voor prinses Amalia, die dit jaar 1,6 miljoen tot haar beschikking heeft: bewaar al je bonnetjes, want dat geeft inzicht in je uitgavenpatroon. En voorkomt gezeur.

Dit artikel komt uit Beau Monde's maart-nummer. In dit nummer vind je bovendien interviews met Jennifer Hoffman, Simon Keizer, Leco van Zadelhoff, Hans Klok, Lone Roosendaal, Carolina Dijkhuizen en Marjan Strijbosch. Nu in de winkels én natuurlijk verkrijgbaar via Tijdschrift.land!