Slechts eens per 25 jaar geopend: dit is het geheim achter de heilige deur van het Vaticaan

Van middeleeuwse oorsprong tot pauselijke jubilea

Hoewel de traditie van de Heilige Deur teruggaat tot de Middeleeuwen, werd het ritueel pas in 1500 door paus Alexander VI officieel vastgelegd. Vier grote basilieken in Rome – Sint-Pieter, Sint-Jan van Lateranen, Sint-Paulus buiten de Muren en Santa Maria Maggiore – hebben elk hun eigen Heilige Deur. Die blijft 25 jaar lang dicht, totdat het Heilige Stoel een Heilig Jaar uitroept, het zogenaamde Jubileum, dat zowel op vaste intervallen als uitzonderlijk kan worden afgekondigd.

De symbolische waarde van de doorgang

Voor gelovigen is het passeren van de Heilige Deur veel meer dan een fysieke handeling: het staat voor de aflegging van zonden en de start van een nieuw spiritueel leven. De katholieke leer vereist dat je eerst een bedevaart maakt, biecht, communie en gebed verricht volgens de intenties van de paus. Als beloning ontvang je de volledige aflaat, waarmee de tijdelijke straffen voor je zonden worden kwijtgescholden.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Een theatraal ritueel vol emotie

Een van de indrukwekkendste momenten van het Jubileum is de opening van de Heilige Deur van de Sint-Pieter. Jarenlang zit deze deur dichtgemetseld, maar daags voor de openingsceremonie wordt deze muur verwijderd. Wanneer het moment daar is, verzamelen pelgrims zich in het Vaticaan terwijl de paus de deur opent. Voorheen werd er met een speciale zilveren hamer op de deur geklopt, maar dit gebeurt tegenwoordig niet meer vanwege de veiligheid. Zodra de doorgang vrij is, gaat de paus als eerste naar binnen en nodigt hij iedereen uit hetzelfde pad te volgen.

Het jubileum van 2025: een wereldwijde viering

2025 is dus ook zo’n jubileumjaar. Deze loopt van 24 december 2024, toen de deur met een grootse ceremonie werd geopend, tot 6 januari 2026. Rome had zich hier goed op voorbereid met een drukke agenda. Hierbij geeft het overlijden van paus Franciscus en het installeren van de nieuwe paus Leo dit jubileumjaar nog een unieke dimensie.

Opnieuw verzegelen: de toekomst voorbereiden

Na het Jubileum wordt de Heilige Deur weer hermetisch gesloten. Bouwers herstellen de muur, plaatsen een capsule met documenten, liturgische voorwerpen en herinneringen in de voeg, en geven deze door aan de volgende generatie. Pas bij het daaropvolgende Jubileum, 25 jaar later (tenzij een paus anders bepaalt), zal de doorgang opnieuw opengaan.

Het ritueel vandaag beleven

Voor wie Rome bezoekt tijdens het Heilige Jaar is de Heilige Deur meer dan een toeristische attractie: het is een unieke kans om een levend geloofsritueel mee te maken. Door die deur stappen betekent deelnemen aan eeuwenoude traditie, waarbij stilte en viering elkaar afwisselen in een sfeer van diepe devotie.

Voorbij de traditie

De Heilige Deur toont hoe religieus erfgoed zowel wortelt in het verleden als gericht is op de toekomst. Ze staat voor de voortdurende vernieuwing van lichaam en geest, niet alleen voor de Kerk, maar voor elke pelgrim die de moed heeft dit heilige pad te betreden.