Royal drama: de tragische jeugd van koning Filip

Als je koning Filip bezig ziet, zie je er niet aan af dat hij een moeizame, soms zelfs tragische start heeft gehad, in een buitengewoon ongezellig paleis.

Filip is vriendelijk, belangstellend, leuk getrouwd en toegewijd vader van vier kinderen. Vooral in onbewaakte momenten is hij op zijn best: ronduit geestig en spontaan. Zodra er een lens op hem wordt gericht, klapt hij echter altijd nog een beetje dicht. Met dank aan jaren waarin hij zo werd gedrild, dat hij vermoedelijk nog amper wist wie hij was.

Jeugd in pleeggezinnen

Filip is de oudste zoon van voormalig koning Albert en zijn vrouw Paola. Die hadden forse huwelijksproblemen – Albert hield er zelfs een buitenechtelijke dochter op na - zodat Filip, zijn zus Astrid en zijn broer Laurent hun ouders weinig zagen. "De prinses bleek over weinig moederinstinct te beschikken," zegt royaltykenner Mario Danneels. "En vertoefde meer in Italië en Frankrijk dan op het koninklijk domein van Laken. Albert en Paola hadden hun kroost bij pleeggezinnen ondergebracht om hun eigen liederlijke leventjes te kunnen najagen." Het is een understatement om te zeggen dat de kinderen geen gezellige jeugd vol warmte en bevestiging hebben genoten.

Eigenlijk was voor Filip geen rol weggelegd in de Belgische monarchie. Maar toen aan het einde van de jaren 60 steeds duidelijker werd dat dat het huwelijk van zijn oom koning Boudewijn kinderloos zou blijven, werd hij steeds nadrukkelijker als troonopvolger naar voren geschoven. Daarmee begon ook de ellende. De verlegen prins moest opeens een hoofdrol spelen voor de ogen van een zeer kritisch hof met een hoge mate van kliekjesvorming. Waar de Oranjes hun kinderen aanmoedigden de wereld in te gaan, is het Belgische hof veel meer naar binnen gekeerd. Het maakte van de toch al introverte Filip een wat houterig en onzeker figuur. Als ultieme motie van wantrouwen ging na de dood van Boudewijn in 1993 de troon niet naar hem, maar naar zijn vader, bon-vivant Albert.

Kroonprins was 'een droevig geval'

Het moet de prins hebben gefrustreerd om in de wacht te worden gezet. Om niets fout te doen, deed hij maar niets meer, zo lijkt het. 'De man zonder eigenschappen' en 'een droevig geval', zo werd hij door de Belgen omschreven. Moppen waren er ook genoeg. 'Er stopt een lege auto voor het paleis, prins Filip stapt uit ...' Inhoudelijk valt het overigens best mee: de man studeerde in Oxford en Stanford en behaalde een master in politieke wetenschappen. In het leger werkte hij zich op tot gevechtspiloot en vloog met Alpha Jets, Mirage V's en F16's – die krijg je vast niet mee als je niets kunt.

Een en ander neemt niet weg dat Filip het er bij zijn publieke taken niet beter op maakt door niet even na te denken voor hij beleefd iets zegt. ''Hebt u een prettige vakantie gehad?" vroeg hij ooit aan een journalist die was teruggekeerd van de burgeroorlog in Rwanda. En aan de voorzitter van een stembureau vraagt hij: ''Komt u hier vaak?" De 'konijn-gevangen-in-de-koplampen-blik' hielp daarbij ook niet. Hardnekkig maar nooit bewezen is het gerucht dat koning Albert in het geheim werkte aan een plan om Filip over te slaan bij de troonsopvolging. Alberts zus prinses Astrid zou in dat scenario tijdelijk regentes worden. Zover is het nooit gekomen, mede met dank aan Mathilde.

Filips huwelijk in 1999 met de 13-jaar jongere en adellijke Mathilde d'Udekem d'Acoz van Belgisch-Poolse komaf bleek een gouden greep. België sloot de charmante en vriendelijke prinses in het hart en haar glans straalde af op Filip. Tijdens officiële bezoeken zag hij er met haar meteen een stuk minder onhandig uit. En het is psychologie van de koude grond, maar het zou best eens kunnen dat hij bij haar de onvoorwaardelijke basis vond die hij nog nooit eerder in zijn leven gehad had. Sindsdien is Filips populariteit aanzienlijk gegroeid, zodat zelfs de uiterst kritische zuiderburen niet al te hard morden toen hij in op 21 juli 2013 koning der Belgen werd.

Misschien ook voor jou:

'Prinses Elisabeth overklast nu al alle Belgische prinsessen die haar zijn voorgegaan'