Voor buitenstaanders is het de kaasstad van Nederland, maar wie er ooit geweest is, weet dat je Alkmaar hiermee tekort doet. Het heden en verleden blijven elkaar tegenkomen in de stad die vaak in de schaduw van haar meer bombastische buren staat. Hoog tijd om gezellig Alkmaar eens in de schijnwerpers te zetten, want de historie is minstens zo interessant, de cafédichtheid hoog en het centrum ligt bezaaid met leuke boetieks en bars.
De markt
Elke vrijdagochtend vanaf eind maart tot en met september aanschouw je op het Waagplein bij de Alkmaarse kaasmarkt een tafereel dat al honderden jaren op min of meer dezelfde manier plaatsvindt. In 1365 verkreeg de stad waagrecht en tegen 1612 bezat Alkmaar al vier weegschalen puur voor het verhandelen van kaas. De markt verwierf steeds meer bekendheid, waardoor het plein steeds een beetje groter moest worden, soms ten koste van bebouwing.
Tegenwoordig is het schouwspel op het Waagplein geen echte markt meer en worden de kazen niet per boot maar per vrachtwagen aangeleverd, de manier waarop de kaasdragers met hun 160 kilo wegende ‘berrie’ uit de pas over het plein rennen is onveranderd én onverminderd indrukwekkend.
Het museum
Struinend door de straatjes van het oude centrum van Alkmaar kun je niet om het verleden van de stad heen, maar je leert de verhalen erachter pas echt goed kennen in het Stedelijk Museum Alkmaar. Daal af naar de kelder van het gebouw, die is toegewijd aan de roemrijke stadsgeschiedenis met historische werken waarin de lucratieve handel van de 17de eeuw centraal staat en een uitgebreide collectie over het Alkmaars Ontzet.
Helemaal bovenin ontdek je interpretaties van het natuurschoon van de regio uit de eerste helft van de 20ste eeuw met modern werk van de schilders van de Bergense School. De begane grond wordt elke paar maanden heringericht om tijdelijk plaats te maken voor een kunstenaar uit Alkmaar of omstreken, van lang en minder lang geleden.
Het diner
De muren en de granieten vloeren in de hal van het oude IJkgebouw aan het Noordhollandsch Kanaal bepalen de uitstraling van restaurant De Eendracht. Stap binnen in een eclectisch interieur dat een mix is van vintage en industrieel en je wordt direct verwelkomd door de vriendelijke bediening en swingende deuntjes van jaren 70- en 80-muziek.
Op de kaart staan moderne klassiekers met een creatieve insteek gebaseerd op het seizoen, waarbij groenten geen sneue bijrol spelen. De porties zijn ruim, dus als het verorberen van een volledig dessert een te grote uitdaging lijkt, blijf dan nog even gezellig hangen en begin de rest van de avond met een flesje limoncello of een espresso martini.
De activiteit
Bekijk de stad zoals de vroegere handelsreizigers ‘m tegemoet kwamen, maar dan net een beetje anders: in plaats van aan boord te gaan van een enorme zeilboot, stap je op een supboard en peddel je je een weg over de grachten van Alkmaar. Bij El Kombi kun je een lesje volgen of mee op een tour, maar je kunt ook alleen een board en peddel huren en zelf op pad gaan.
Nanda geeft je tips voor de mooiste routes door de stad en wijst je de weg naar de gezelligste plekken waar je aan de bel kan trekken om een lekker ijsje of koel biertje te bestellen tijdens je tocht. Er worden ook regelmatig sup-it-uptours georganiseerd waarbij je al suppend zwerfafval uit de wateren vist, voor als je tijdens je verblijf ook nog een positieve impact wilt maken.
De lunch
De Laat is op het eerste oog een weinig inspirerende straat – vooralsnog, want er liggen plannen voor een grondige renovatie – maar Miss Central weet het in de tussentijd behoorlijk op te fleuren. Een bonte mix aan kleuren in art-decopatronen, gouden details die overal terugkeren, veren, franjes en tropisch aandoende planten in het interieur nemen je mee naar een Hollywood-decor van de jaren ’20.
Niet alleen de uiterlijkheden zijn goed verzorgd, op de menukaart vind je talloze opties om gezond te lunchen. Sapjes en smoothies in allerlei kleuren, bijzondere koffies en verse ingrediënten zoals burrata, tomaten of avocado en kruiden die omgetoverd worden tot salade of beleg voor een broodje of zadencracker.
Het uitstapje
Alkmaar heeft genoeg te bieden om je zeker een heel weekend mee te vermaken, maar wil je ook nog wat van de omgeving zien, stap dan op de (huur)fiets en zet koers richting de kust. Haast on-Nederlandse heuvelachtige kronkelweggetjes brengen je naar Bergen aan Zee. In zo’n drie kwartier ga je van stad naar weiland, doorkruis je het sjieke dorp Bergen en lanen met luxe landgoederen tot je uiteindelijk de Noordzee bereikt. Op zomerse dagen is het brede strand de perfecte plek om je handdoekje uit te gooien, de rest van het jaar leent het duinlandschap zich goed voor een flinke wandeling. Eindig bij Strandpaviljoen Noord en sterk aan met een goedgevuld broodje van het Vlaamsch Broodhuys of portie van de goed krokante patatten van het Friethoes zodat je jezelf binnen no-time weer richting de stad trapt.
Het hotel
De historische binnenstad van Alkmaar kent veel bijzondere panden en een van de meest karakteristieke, met enorme raampartijen en bijzonder houtsnijwerk, huist Luttik. In 2019 werd het pand door eigenaren Hester en Geert volledig gerenoveerd, zodat er nu op de begane grond plaats is voor een koffiebar annex conceptstore en op de verdiepingen daarboven voor zes unieke, lichte kamers.
Alle kamers hebben een fijne zithoek vanwaar je alvast het uitzicht op de gezellige grachten of de iconische kaasmarkt in je op kunt nemen. Het is een oud pand, dus houd er rekening mee dat je in de weekenden de oordopjes die op de kamer klaarliggen wel nodig zult hebben. Onze tip: trek in ieder geval wat tijd uit voor een spamomentje want de riante regendouche (of het luxe ligbad) uitgerust met welriekende crèmes en shampoo’s van Marie-Stella-Maris wil je niet gauw verlaten.
De geschiedenis
Het verhaal van Alkmaar begint in een moeras, maar krijgt pas echt vorm als graaf Willem II van Holland in 1254 besluit Alkmaar stadsrechten toe te kennen. Je kunt natuurlijk op eigen houtje het openluchtmuseum dat de stad daarna is geworden ontdekken, maar de verborgen verhalen komen pas echt tot leven met een deskundige aan je zij. Stadsgids Alexandra Honings neemt je mee door de geschiedenis van de stad en wijst je zonder je te overladen met jaartallen op bijzondere fenomenen die je anders waarschijnlijk niet waren opgevallen. Bijzondere gevels vertellen het verhaal van het rijke verleden, en waar het kapitaal om ervoor te kunnen betalen vandaan kwam valt af te lezen aan de tekening op de gevelsteen. Overigens ging het natuurlijk niet iedereen altijd voor de wind en werden door rijke particulieren hofjes gesticht voor minder fortuinlijke burgers. Het Wildemanshofje bijvoorbeeld, dat begin 18de eeuw speciaal voor oude en arme vrouwen werd gebouwd. “En nog steeds wonen er alleen maar vrouwen. Mannen zijn wel welkom, maar ze mogen niet meer meenemen dan een tandenborstel en hooguit één schone onderbroek.”
Reistips
Alkmaar is goed met het OV te bereiken. Je reist via Amsterdam Centraal richting het noorden en kunt lopend of met het OV van Station Alkmaar naar het centrum. Parkeren kan op een van de gratis P+R-locaties of bij de betaalde parkeergarages dichter bij het centrum.
Openingsbeeld: Ritske Velstra / Alkmaar Prachtstad
