Royal schoonmoeders: het ligt gevoelig

Uit de fittie tussen koningin Letizia en oud-koningin Sofia van Spanje bleek deze week maar weer eens dat het niet makkelijk is, om in die positie de verhoudingen goed te houden.

Letizia kampt met de pech dat ze – zoals zoveel royals partners tegenwoordig -  zelf niet van adel is. En terecht is gekomen in een koningshuis waarin daaraan toch nog erg veel waarde wordt gehecht. Al een keer te zijn gescheiden hielp niet.

Gezien het feit dat ze het normaal gesproken best met haar schoonmoeder lijkt te kunnen vinden – het is vooral haar schoonvader Juan Carlos die Leti niet lust – zal het ongelukkige fotomomentje in Palma de Mallorca vast een incident blijken te zijn. Waarbij even niet duidelijk was wie nu de regie had, gecombineerd met een puberale kroonprinses die niet meer zomaar aan zich laat sjorren. Maar het dringt toch de vraag op hoe de verhoudingen elders zijn.

Denemarken

Kroonprinses Mary heeft aan koningin Margrethe een pittige en vooral wispelturige schoonmoeder. Hare Majesteit is zich zeer bewust van haar rol, niet van plan voortijdig af te treden en in al haar excentriciteit een opvallender figuur dan Mary de Kreukloze.

Die houdt zich wijselijk vooral met haar eigen charitatieve werk bezig, koopt haar eigen tiara's en kent haar plek, naast Frederik en achter haar schoonmoeder. En soms even diep door de knieën en zo. 

Margrethe II is intussen best op haar schoondochter gesteld geraakt. Maar houdt Mary toch bij voorkeur kort.

Nederland

Om de relatie tussen prinses Beatrix en koningin Máxima te doorgronden, is het zaak om te weten dat bij Perfectionistische Beatrix de lat zo torenhoog ligt dat eigenlijk niemand aan de verwachtingen kan voldoen. Maar: heeft Beatrix eenmaal iemand in haar hart gesloten, dan staat ze als een huis voor het contact.

Máxima heeft het tijdens de verkering en de verloving heel zwaar gehad om iets op te bouwen met haar strenge schoonmoeder. Maar eenmaal getrouwd, met een happy Willem-Alexander en de druk van de ketel dankzij de komst van Amalia, versoepelde de relatie heel snel. De talloze keren dat ze samen op werkbezoek of staatsbezoek zijn gegaan, was niet alleen training, maar ook voor een groot deel zo op elkaar gesteld zijn, dat ze graag samen optrokken.

Het getuigt van liefde en respect, dat Beatrix Máxima na april 2013 niet voor de voeten liep. En van wederkerige gevoelens dat Beatrix nog best vaak voor officiële events wordt uitgenodigd. En dat ze samen kunnen schateren van het lachen.

Noorwegen

Koningin Sonja kende zelf een stroeve start als burgermeisje in koninklijke kringen: negen jaar je verkering geheim moeten houden is niet niks. Pas toen Harald dreigde helemaal niet te zullen trouwen als hij niet met haar mocht trouwen (lees: einde monarchie) draaide zijn vader, koning Olav V, morrend bij. Dat Harald en Sonja's zoon thuiskwam met een serveerster / aardbeienplukster met een al te spannend verleden, was dan ook geen dealbreaker.

Sonja zorgde dat Mette-Marit zich welkom voelde, pakte als bonusoma haar zoontje Marius in en heeft altijd de iedereen-hoort-erbij-houding gehad.

Wat niet wil zeggen dat ze niet ook zo hun verschillen hebben: Sonja vindt Mette-Marit veel te hipster en ergert zich als ijzervreter aan het feit dat haar schoondochter nogal eens uitvalt door haar zwakke gezondheid. Mette-Marit, een vrouw die graag praat, analyseert en filosofeert, is op haar beurt van mening dat niet álles op te lossen is met de eindeloze hikes van haar schoonmoeder. Toch: so far so good.

België

Of het nu terecht is of niet, koningin Paola is door haar gebrekkige Nederlands nooit de meest populaire Belgische koningin ooit geworden. En de reputatie van zoon Filip was zo mogelijk nog wankeler. Dus kalme, stabiele, beheerste jonkvrouw Mathilde d'Udekem d'Acoz – nog van adel ook! – was een cadeautje voor de Belgische koninklijke familie.

Filip kroop uit zijn schulp en er kwamen vier leuke kinderen die in tegenstelling tot álle eerdere generaties nu eens liefdevol werden opgevoed door hun eigen ouders. De relatie tussen Paola en Mathilde is altijd zakelijk geweest. "Paola heeft zich altijd bemoeid met het huishouden van Filip en Mathilde, en dat tot hun grote ergernis," zegt royaltywatcher Erlend Hamerlijnck in Dag Allemaal. "Ze pakte het niet goed aan. Als er een doopsel was, nam zij meteen de regie in handen. En iedereen moest dat maar goed vinden."

Het is dus geen wonder dat het huidige koningspaar al sinds de inhuldiging enige afstand bewaart tot Albert en Paola: gezond verstand staat de familie beter dan ego's (zie ook: prins Laurent).  

Griekenland

Afgezien van een semi-royal wedding stond er weinig druk op de relatie tussen koningin Anne-Marie van Griekenland en kroonprinses Marie-Chantal. Griekenland was allang een republiek, de familie was geen officiële royal speler meer. En vermoedelijk waren de Millers vele malen rijker dan de Grieken, zodat MC nooit heeft rondgelopen met een minderwaardigheidscomplex.

 

Een bericht gedeeld door Marie-Chantal Of Greece (@mariechantal22) op 20 Jul 2015 om 12:02 (PDT)

De prinses is bovendien een familiemens: elke zomer logeren ze wekenlang in de buurt van Anne-Marie (derde van links) en haar man Constantine.   

Luxemburg

De grootste pechvogel was Maria Teresa van Luxemburg, die in prinses Joséphine Charlotte van België (1927-2005) de schoonmoeder from hell trof. Joséphine, een zus van koning Albert van België, was in shock toen haar zoon Henri begin jaren tachtig verliefd werd op Cubaanse Maria Teresa. MT was niet van adel, ze kwam uit 'de nieuwe wereld' en ze was mondig en temperamentvol. En bovendien zeer goed opgeleid in New York en Geneve, zodat ze niet al te kneedbaar was.

'Je kunt wel wat beters krijgen'

En dat wekte bij Joséphine grote afkeuring op, waarbij letterlijk de zin 'je kunt wel wat beters krijgen' werd uitgesproken tegen haar zoon. Die daar overigens niet van onder de indruk was: hij ging voor Maria Teresa. Tot op het laatste moment heeft hoogst elitaire Josephine geprobeerd het huwelijk tegen te houden. Dat deed ze door onophoudelijk kritiek te leveren op de partnerkeuze van Henri en een schier eindeloze reeks in haar ogen meer geschiktere bruiden op zijn pad te sturen. Zelfs tijdens zijn huwelijk met Maria Teresa veroorzaakte ze nog een zeer onchic relletje door opzichtig te snikken over de match. En niet van ontroering, maar van onderdrukte woede.

Joséphine liet na het huwelijk geen gelegenheid voorbijgaan om te melden dat haar schoondochter 'toch wel heel erg dik' was, ook toen die gewoon zwanger was. En weigerde Maria Teresa sieraden uit haar eigen schatkist te lenen zodat die er vaak wat armoedig bijstond. Om MT nog wat verder te vernederen, leende ze wel schitterende stukken aan haar ándere schoondochter, prinses Sybilla.

De relatie tussen Josephine en Maria Teresa bereikte een dieptepunt nadat groothertog Jean in 2000 aftrad. Henri werd de nieuwe groothertog, Maria de nieuwe groothertogin. Josephine peinsde er niet over om enig respect te tonen voor 'het mormel' waar haar zoon mee was getrouwd. Ze was zelfs zo furieus niet langer de hoogste vrouw van het land te zijn, dat ze een ware lastercampagne opzette. Via adellijke vriendinnen verspreidde ze onder andere het gerucht dat Henri vreemdging met een vrouwelijke minister. En dat zou allemaal de schuld van MT zijn, die ook als echtgenoot 'tekort zou schieten'.

In 2002 ondernam Maria Teresa, getergd door de jarenlange pesterijen van Josephine, actie. En hoe. Ze nodigde vijftien (!) Belgische en Luxemburgse journalisten uit voor een zogenaamde off-the-record lunch. Op het menu: pasteitjes, soep en een snikkende groothertogin die de vuile was van 22 jaar frustratie buiten hing. En vertelde hoe vernederend het voor haar was om door haar schoonmoeder nog steeds geringschattend te worden weggezet als 'het kleine Cubaantje en veracht te worden omdat ze geen blauw bloed had.

Met resultaat: Josephine's voorname imago liep een onherstelbare deuk op. En ze trok zich – ook vanwege gezondheidsproblemen - grotendeels terug uit het openbare leven: ze kwam haar kasteel Slot Fischbach nog amper uit. Sofia en Letizia, take note.

Foto's © ANP, BSR Agency, Getty Images