Leven in de luwte van de kroon…

Je zal maar zevende, achtste of negende in de lijn van de troonopvolging zijn: no way dat er dan een kroning inzit. En dan moet je jezelf redden, met wisselende resultaten.

Royalty Redactie BeauMonde 24 aug. 2017 | 16:00

Benijdenswaardig is het niet, om wel bij een koninklijke familie te horen, maar laag in de royal hiërarchie te staan en nooit het middelpunt te zijn...

Voor de kroonprins en de eerste reserve ('the heir and the spare') is alles meestal goed geregeld. Royals die zich in de hiërarchie verder van de troon bevinden, staan tegenwoordig echter voor de uitdaging wel tot een koninklijke familie te horen, maar niet meer in aanmerking te komen voor de bijbehorende privileges.

Daar zitten ze dan, met een titel, zonder toelage en een toekomst waarin ze gewoon moeten werken voor de kost. Nu is dat niet echt bikkelen, want veelal krijgen ze nog financiële ondersteuning vanuit het privébezit van de familie en ze kunnen daarnaast terugvallen op een droomnetwerk aan contacten. Toch ligt het aan de royal in kwestie of ze er iets van maken of niet.

Zweden

Prins Carl Philip van Zweden (links) studeerde design, runt samen met een vriend grafisch ontwerpbureau BernadotteKylberg dat daadwerkelijk mooie collecties glas, servies en textiel aflevert en draaft daarnaast desgewenst op voor royal verplichtingen. "Ik ben dankbaar voor de mogelijkheden die ik krijg", zegt hij. "Ik wil mijn land dienen en dat kan op vele manieren."

Monaco

Andrea Casiraghi, de zoon van prinses Caroline van Monaco, lijkt zo'n beetje permanent vakantie te vieren, met dank aan een duizelingwekkend trustfonds. "Het is mijn leven, dus ik kan het zelf inrichten", zegt hij. Nu is Andrea gewoon een rijke man met privégelden, die mag natuurlijk gewoon doen waar hij zin in heeft, al komt het eeuwige lanterfanten op Ibiza niet heel volwassen dan wel interessant over.

Denemarken

Gevoeliger ligt het als een B-royal buitengewoon leuk leeft op kosten van de belastingbetaler, in ruil voor af en toe een fotomomentje. Zoals prins Joachim van Denemarken (6de in de lijn van de troonopvolging), die in de marge wat rommelt als herenboer (lees: zijn opziener alles laat doen) en verder vooral geniet van buitengewoon veel vrije tijd en een toelage die hem instaat stelt zowel Kasteel Schackenborg als een villa in Kopenhagen te bewonen.

Zijne Hoogheid is dan ook geschokt, geschókt is dat zijn kinderen straks gewoon een baan moeten zoeken, nu zijn moeder, koningin Margrethe, heeft besloten dat alleen nog rechtstreekse troonopvolger prins Christian (2e van links), de zoon van kroonprins Frederik, straks een toelage krijgt.

Het zorgt voor de nodige hilariteit in de familie, want Frederik en zijn vrouw Mary hebben nóg drie kinderen die allemaal dichter bij de troon staan dan Joachim en zijn aanhang. En vinden het op hun beurt 'niet meer dan normaal' dat die als ze volwassen zijn zichzelf kunnen redden. Het is dus vooral een mentaliteitskwestie of iemand in de luwte van de kroon een wat treurig geval wordt of respect afdwingt door zichzelf te redden.

Oranje trendsetters

Ere wie ere toekomst: de Oranjes waren koplopers in het besef dat het niet meer vanzelfsprekend was dat alles en iedereen in de familie een lui leventje kon leiden. Prinses Beatrix was degene die in 2002 het koningshuis ferm stroomlijnde door een duidelijk onderscheid te maken tussen het Koninklijk Huis (kroonprinses Amalia is straks de enige die op haar 18de een toelage krijgt) en de Koninklijke Familie die zichzelf dient te onderhouden.

Als er al sprake was van teleurgestelde familieleden, is daar nooit iets van te merken geweest: men ging massaal studeren en fluks aan de slag. Calvinistisch als ze zijn, krijgt hier zelfs de 'reservekoning' geen 'toelage van staatswege'. Prins Constantijn ("Ik ben geen bankzitter en Amalia is reservekoningin") werkt gewoon voor de kost en is net Neelie Smit Kroes opgevolgd als Special Envoy voor StartupDelta2020.

Daarnaast is hij zelfstandig adviseur in bedrijfsinnovatie en heeft hij nog wat adviserende functies. Hij komt eigenlijk alleen in beeld op Koningsdag, Prinsjesdag, NLdoet en bij wat prijsuitreikingen, waaronder de Prins Claus Prijs. "Met plezier, zoals ik mijn andere werkzaamheden met plezier doe", aldus de prins, die duidelijk geen hermelijnen ambities heeft.

Constantijns vrouw prinses Laurentien werkt als (communicatie)adviseur en houdt zich daarnaast vooral bezig met analfabetisme en laaggeletterdheid de wereld uithelpen.

Ook prinses Mabel heeft de idealistische draad de laatste maanden weer opgepakt als voorzitter van Girls Not Brides (tegen kinderhandel) en werkzaamheden voor andere mensenrechtenorganisaties. "Zo'n 5 jaar geleden stond ik voor het eerst stil bij het fenomeen kindhuwelijk", zegt de prinses, die altijd heeft gehamerd op het belang van een normaal, nuttig leven leiden, titel of niet.

"Ik wist natuurlijk wat het was. Het woord zegt het al. Maar toen ik mij erin verdiepte, ontdekte ik wat een enorm groot probleem het is. En tot mijn stomme verbazing sprak bijna niemand erover. Elk jaar worden vijftien miljoen meisjes gedwongen om voor hun 18de te trouwen. In een land als Niger betreft het zelfs vier op de vijf jonge vrouwen. De consequenties zijn enorm. Maar het stond nergens prominent op de agenda. Daarom besloot ik om er iets aan te doen. Ik werk toe naar de dag dat kinderen overal ter wereld net zoveel kansen hebben als mijn eigen dochters." Gelukkig heeft ze ook nog af en toe tijd voor een feestje.

Noorwegen

Mabel & Co voeren hun werkzaamheden redelijk geruisloos uit, voor andere royals is de confrontatie met de échte wereld soms nogal een cultuurschok. Neem bijvoorbeeld prinses Märthe Louise van Noorwegen (zoals altijd achteraan...), die serieus meende dat het geen ophef zou baren toen ze haar eigen spirituele academie oprichtte om daar lessen als 'Praten met je geleidegeest' te geven. De nuchtere Noren waren geschokt en de prinses leverde het 'koninklijke' deel van haar titel in om meer afstand te creëren met de kroon.

"Toen ik ermee naar buiten kwam, gingen mensen nog net niet de straat op, zo belachelijk vonden ze het", zegt Märtha Louise. "Het zou slecht zijn voor mijn familie, voor het koningshuis. Alles is altijd schadelijk voor het koningshuis. Ik ben daar erg van geschrokken, maar intussen is er veel meer begrip. Veel meer mensen zijn bezig met zaken als zingeving, spiritualiteit en meditatie. Dus de reacties zijn nu veel milder. Heel grappig is dat ik in die tijd veel in Nederland was en dat hier niemand opkeek van mijn engelenverhaal. De reactie bij jullie was: 'Joh, dat is nog niets, onze prinses Irene praat met bomen en stenen'. Bij jullie was het toen ook al heel normaal, dat leden van de koninklijke familie werkten en een eigen leven hadden."

Luxemburg

De Nassau's van Luxemburg behoren eveneens tot de voorhoede. Zelfs de generatie van de huidige groothertog Henri draaide al mee in het normale bestaan. Zo was zijn zus Marie-Astrid verpleegkundige (en haalde zo wel een royal postzegel), werkt Jean in de waterindustrie, is Margaretha sociaal wetenschapper en zit Guillaume in het bedrijfsleven, bij ArcelorMittal.

Ook Henri's eigen kinderen kregen al vroeg te horen dat er voor hen geen gouden bedje opgemaakt zou blijven staan. Afgezien van erfprins Guillaume, die later zijn vader opvolgt, is iedereen aan de slag gegaan. Louis werkt als freelance piloot en in de wereld van duurzaam ondernemen, Alexandra zoekt werk als sociaal wetenschapper en Sébastien gaat het leger in.

Prins Felix (de eerste reserve) runt met zijn vrouw een wijngaard in Frankrijk – hij zit wel eens op een tractor - en werkt freelance als sponsoradviseur. "Voor mij is de titel vooral iets wat me aan mijn familie en mijn land bindt", zegt hij over zijn status die volgens hem vooral symbolisch is. "Waardering en respect moet je verdienen, dat krijg je niet omdat je een prins bent."

Windsor

De Queen is het niet gelukt om haar kinderen aan het werk te krijgen, daarvoor zaten de Windsors in de jaren tachtig nog te vastgeroest in voorrechten en toelages voor het leven. Prins Edwards pogingen om het te maken als tv-producent eindigden in een pijnlijk faillissement, prinses Anne wordt onderhouden door haar moeder en prins Andrew (links) is als 'ambassadeur van het bedrijfsleven' iemand die handelsmissies liever zien gaan dan komen. 'Lomp, arrogant en wereldvreemd' zijn nog de aardigste dingen die over hem worden gezegd. Gelukkig voor hem is hij wel het lievelingetje van zijn moeder.

Van de volgende generatie zijn alleen de kinderen van prinses Anne een succes in zelfredzaamheid: Peter Phillips, hier op een zeldzaam royalgerelateerd momentje tussen zijn opa en oma, is managing director bij een makelaar in sportsponsoring,

Zara verdient haar geld als professioneel springruiter en schnabbelt wat bij als het gezicht van outdoorkledingmerk Musto.

Prins Andrew heeft zijn eigen gevoel van 'entitlement' zo op zijn dochters geprojecteerd dat het nog een hele toer was om prinses Eugenie (roze veren) aan een baantje bij Galerie Hauser & Wirth te helpen; haar oudere zus Beatrice (oranje dopje) heeft voor zover bekend niets om handen. Wat toch een beetje sneu is als je 7e in lijn van de troonopvolging bent en echt nooit een fulltime royal zult worden.

België

Het wordt nog problematischer als royals hun leven met belastinggeld gaan inrichten. In België suddert het door rond prins Laurent (2e van links), die een wat schimmig idee heeft van budgetteren, puur omdat hij het nooit eerder heeft hoeven doen. Zo moest hij onlangs 16.000 euro teruggeven aan de schatkist omdat hij een deel van zijn 'middelen voor werk' (toelage gefinancierd door de belastingbetaler) voor privédoeleinden had gebruikt. Zus Astrid (2e van rechts) kleurt daarentegen altijd keurig binnen de lijntjes.

Spanje

In Spanje liep het totaal uit de hand toen de hertog van Palma, Iñaki Urdangarin, getrouwd met prinses Cristina van Spanje, zo'n 5,8 miljoen euro aan publiek geld wegsluisde via zijn stichting Noós naar andere bedrijven onder zijn beheer. Iets waar ook de prinses van op de hoogte zou zijn geweest. Waar haar vader Juan Carlos nog zou hebben geprobeerd het schandaal in een doofpot te laten verdwijnen, is haar broer – de huidige koning Felipe – zich aanzienlijk meer bewust van de tijdgeest. Hij nam zijn zus en zwager zonder pardon hun titel af. Sinds het schandaal bekend werd, is Cristina kostwinner en werkt bij de Caixa Foundation, waar ze elke dag met een broodtrommel arriveert: hoe lekker gewoon wil je het hebben?

Een lange versie van dit artikel verscheen in Beau Monde 10-2016.

Royalty