'Bernhard wilde Juliana niet meer zien'

Een interessante, wispelturige vrouw, met een naar huwelijk en een tragisch leven. Dat is het beeld dat achterblijft uit 'Juliana. Vorstin in een mannenwereld'.

Uit de wetenschappelijke biografie van onderzoeker Jolande Withuis blijkt dat het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard nog veel slechter was dan al bekend was. Eerder deze week meldden we al dat ze in de jaren vijftig twee keer wilde scheiden van de prins. Dat ging onder politieke druk niet door, maar deed niets voor het onderlinge contact. De twee leefden op Paleis Soestdijk langs elkaar heen, 'vaak in een treiterige sfeer'. "Ze had pech met haar man," stelt Withuis. "Zonder hem was ze misschien steviger geweest." 

Respectloze man

Bernhard had in de tijd Juliana in beeld kwam – ze werd vernederend genoeg door half Europa gesleept om maar een geschikte huwelijkskandidaat te vinden - nog twee andere huwelijksaanzoeken lopen. Hij koos blijkbaar voor de hoogste bieder. Op de huwelijksreis negeerde de prins haar al en flirtte hij met andere vrouwen. Over hun bezoek aan het casino in Monte Carlo schrijft Withuis: 'Bernhard is boos als hij verliest, omdat hij het niet kan. Aan de Grande Table kwam Juliana naar hem toe, maar hij is alleronhebbelijkst tegen haar, à la barbe du public (voor de ogen van het publiek). Zij is vreselijk lief tegen hem en komt iedere keer weer, later aan een roulettetafel, en staat dan zijn rok af te borstelen. Maar hij neemt geen notitie van haar en praat alleen met andere vrouwen. (...) Hij mag een prins zijn, een heer is hij niet. Ieder kent ze hier en kijkt dan naar hem." 

Handtastelijke prins

Ook later vernederde hij haar, niet alleen privé, maar ook publiekelijk. En hij ging daar heel ver in, door twee (vermoedelijk drie) buitenechtelijke dochters te verwekken. In het paleis kon Bernhard zijn handen evenmin thuishouden. 'Gouvernante Nitschmann deed haar deur op slot om zich de prins van het lijf te houden,' schrijft Withuis. 'Haar zeer jonge opvolgster werd door hem belaagd. Een zestienjarige logee werd in haar logeerkamer door de prins betast onder haar blouse en op haar mond gezoend; ze wist hem haar kamer uit te werken en stortte haar hart uit bij een vertrouwd staflid; die geloofde haar, aangezien hij uit diverse andere bronnen met Bernhards gedrag bekend was. Een jong lid van Juliana's toneelclub werd door Bernhard aangerand toen ze aan zijn uitnodiging gevolg gaf om wat schilderijen te komen bekijken, waarna de regisseur jeugdige actrices niet meer ongechaperonneerd door het paleis liet lopen als de prins thuis was.' 

Eenzame koningin

Het wekt medelijden op, hoe 'gruwelijk eenzaam' Juliana moet zijn geweest. Eerst als enig kind in een paleis met een zeer afstandelijk protocol. Later als jonge vrouw waar mee moest worden geleurd om haar aan de man te brengen. En vervolgens als bedrogen echtgenote in een huwelijk voor de show. Kijk de prins er hier eens lekker betrokken bijstaan. 

Minnares mee

Bernhard nam zijn vriendin Ann Orr-Lewis zelfs mee op gezinsvakanties. Die liep dan bijvoorbeeld al rond in Lech als Juliana daar aankwam. En dan moest Juliana ook nog aardig tegen haar doen en haar samen met Bernhard uitnodigen voor etentjes, hoe vernederend is dat?  

Nobel of deurmat?

Het kweekt enig begrip voor de periode waarin ze flink van het padje raakte door zich aan te sluiten bij de sekte van gebedsgenezeres Greet Hofmans: ook een koningin wil graag ergens bij horen. Maar dat Bernhard haar in Der Spiegel harteloos onder de bus gooide, dat had ze nu ook weer niet verdiend. Hoe nobel / deurmat Juliana was blijkt uit het feit dat ze Bernhard de hand boven het hoofd hield toen in 1976 bleek dat hij steekpenningen had aangenomen in het Lockheedschandaal. Volgens Withuis deed ze dat 'uit haar levenslange, irreële hoop dat het ooit nog goed zou komen tussen hen beiden.' 

Hopeloze relatie

Juliana was in haar laatste jaren als koningin populair en liet vooral haar maatschappelijke en sociale kant zien. Vermoedelijk kon ze zich zo manifesteren omdat Bernhard na Lockheed een toontje lager moest zingen en het machtsevenwicht in de relatie niet meer zo eenzijdig was. Later, toen haar gezondheid verslechterde, greep de prins zijn kans weer. Tijdens haar laatste jaren wilde Bernhard Juliana niet meer zien. Hij verbood haar hem te bezoeken. Op aandringen van dochter Irene kwam hij op 19 maart 2004 nog wel naar het sterfbed van zijn vrouw. Een dag later overleed ze.

Meer over Juliana en Bernhard 

• Halfbroer Juliana overleden
• Juliana wilde twee keer scheiden van Bernhard 
• De buitenechtelijke dochters van Bernhard

Openingsbeeld © ANP