Kijktip: interview met koning Willem-Alexander

Wat een leuk cadeau van de koning voor zijn 50ste verjaardag: hij heeft zich laten interviewen door journalist, theater- en televisiemaker Wilfried de Jong.

 

Het programma is een productie van NOS en RTL en wordt woensdag 26 april uitgezonden om 20.33 uur op de zenders NPO1 en RTL 4; in de rest van de wereld om 20.55 uur Nederlandse tijd via BVN.

Het gesprek gaat onder andere over zijn jaren op Drakensteyn, de Elfstedentoch, prins Friso, zijn band met Nelson Mandela, MH17, zijn koningschap én zijn privéleven. De beelden in deze post zijn van het gesprek, dat is opgenomen op de Eikenhorst.  

Het laatste grote interview met Willem-Alexander was een dubbelgesprek met Máxima met voor de inhuldiging. Dat leverde deze pareltjes op:  

Over een jaar lang moeten verzwijgen dat er een wissel aankwam:  

"Alledrie hebben we wel eens per ongeluk fouten gemaakt. Maar alleen als je het weet, dan herken je de verspreking. Ik kan een heel gek voorbeeld geven. Natuurlijk spreek je draaiboeken door, ook zo’n draaiboek als rond zo’n dag van de abdicatie en inhuldiging. En dan wordt ook het avondprogramma besproken en dan zegt iemand in de kamer, van: ja, maar het hangt natuurlijk heel erg af welke dag het is in het jaar, hoe laat het licht is, hoe laat het donker wordt, enz. Dus ik ging meteen met mijn iPad kijken: nou, 30 april 2013 gaat de zon zo en zo laat onder. Toen kreeg ik een schop onder tafel van Máxima, van: zeg nou niet, we weten toch niet welke dag het is. Dus dat soort kleinigheden. Maar ja, als je dat niet weet, dan herkennen andere mensen dat niet." 

Over in stilte op de wissel moeten anticiperen:

"Je merkt toch aan jezelf dat je terughoudend bent met het aannemen van bepaalde uitnodigingen, dat je geen nieuwe uitdagingen aangaat, ook niet op het gebied van water of zelfs andere dingen waar je voor uitgenodigd wordt. Je weet gewoon: ik kan het niet afmaken, ik kan het niet waarmaken naar die mensen. Ondanks dat ik het niet kan zeggen waarom. Dat is dus heel tweeslachtig. Je kunt niet zeggen waarom je iets niet doet, maar je kunt het toch niet aannemen. Dus op een gegeven moment is het wel echt tijd om dan door te gaan."

Over de aanslag in Apeldoorn:

"Nou, na Apeldoorn, moet ik zeggen, liep ik met mijn secretaris van het Verenigde Naties-adviesorgaan door New York en hij vroeg aan mij: hoe gaat het nou met je? Dat was een maand later. Ik zeg: nou, ik ben er wel overheen. Totdat zo’n New Yorkse taxi over een putdeksel heen denderde naast me en ik ongeveer bij hem in de armen sprong. Het duurt wel een tijdje voordat je eroverheen bent. Die geluiden die blijven zo bij je dat je instinctief toch reageert en omkijkt. Maar nu is dat er wel uit en ik ben ervan overtuigd dat we een prachtige inhuldigingsdag, troonswisselingdag in Amsterdam tegemoet gaan waar natuurlijk ook mogelijkheden voor tegengeluiden zijn. En dat moet ook. Daar is helemaal niets mis mee."

Over de koningsmantel

"Er moest wat aan gebeuren in de vorm ervan, er zitten leeuwen op van zilverdraad, die waren helemaal donker geworden, die moesten een beetje opgepoetst worden, maar het is gewoon de oude mantel die weer uit de doos gehaald is en hij is een beetje bijgepoetst en opgelapt en hij is weer helemaal klaar."

Over het bont daarin: 

"Het is zo’n traditie om die mantel aan te trekken, en natuurlijk is hij over die 200 jaar dat hij nu gebruikt is, aangepast, andere vormen, bijgewerkt, enz. Dat begrijp ik ook wel. Maar ik houd rekening met gevoelens van mensen, absoluut, maar een deel van de traditie is toch het dragen van die mantel. En je staat nu eenmaal voor continuïteit van een systeem van 200 jaar, dus daar hoort die mantel bij."

Over prinses Amalia's reactie:

"Haar eerste vraag was aan mij, van: hoeveel jaar ga jjj het doen? Meer zo van: dan kan ik nu alvast een streep in mijn agenda zetten waar ik…"

 Over zijn naam als koning:

"Ik heb in het verleden wel eens gezegd dat het voor de hand zou liggen dat het Willem IV zou worden, maar ik heb nooit gezegd wat het zou worden. En ik heb het eigenlijk ook pas vrij recent voor mezelf besloten. Allereerst is mijn naam Willem-Alexander. Het is gewoon één naam. Ik heb mijn hele leven, 46 jaar, doorgebracht als Willem-Alexander en dan met name onder de roepnaam Alexander. Ik zou het heel raar vinden om dat nu overboord te moeten zetten omdat je een Koning wordt van een land. Aan de andere kant, je bent geen nummer. Willem IV staat naast Berta 38 in de wei." Reden? "Voor de historici ben je Willem IV. Maar je wordt niet in de straat aangesproken als: hallo, Willem IV. Dan ben je Willem. Dus ik zeg: dan maar mijn eigen naam, gewoon Willem-Alexander." 

Over het protocol: 

"Je hebt protocollen en je hebt wat mensen zelf willen. En ik weet dat van mijn moeder gezegd wordt dat ze als Majesteit aangesproken moet worden. Dat is… Helemaal aan het begin van haar koningschap heeft ooit eens iemand aan een adjudant gevraagd: hoe moeten we de Koningin aanspreken? En die heeft het correcte antwoord gegeven: met “Majesteit”. En toen is dat idee ontstaan dat de Koningin altijd met “Majesteit” aangesproken moet worden, in tegenstelling tot haar moeder. Ik zit daar helemaal niet… Ik ben geen protocol-fetisjist. Mensen mogen me aanspreken zoals ze willen, omdat ze daarmee op hun gemak kunnen zijn. En natuurlijk zijn er in formele omstandigheden formele protocollen, maar over het algemeen als je met werkbezoeken bezig bent, mensen spreken me op allerlei manieren aan. Het gaat er mij meer om dat mensen op hun gemak zijn als ik bij ze ben, dat ze zich op hun gemak voelen, dan dat ze zich over woorden struikelend verder niets meer durven te zeggen."

Over zijn ambities als koning:

"Ik wil een Koning zijn die allereerst in de traditie staat, voortbouwen op de traditie van mijn voorgangsters, die staat voor continuïteit in dit land en ook voor stabiliteit in het land. Maar ook een Koning die in de 21ste eeuw de samenleving kan samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen. Door aanwezig te zijn waar jij denkt dat mensen die steun of hulp nodig hebben. Door mooie en goede evenementen extra aandacht te geven door aanwezigheid. Door mensen te steunen die de hulp even nodig hebben. Ook in het buitenland Nederland goed vertegenwoordigen. Op allerlei manieren proberen dat samenbindende element in de samenleving te zijn. Dienend aan de samenleving." 

Over lintjes knippen:

"Ik denk dat het koningschap op zich inhoudelijk is. Want zelfs, wat dan soms sarcastisch genoemd wordt “het lintjes knippen”, kan heel inhoudelijk zijn. Want als jij maar goed bepaalt welke lintjes je knipt – en dat staat dan eventjes voor je aanwezigheid bij bepaalde evenementen; waar kies je om bij te zijn, waar kies je voor om samen bindend te zijn, om aandacht voor te vragen, om vertegenwoordigend bij te zijn – die keuzes kunnen heel erg inhoud geven aan waar jij voor staat en wat jij belangrijk vindt voor Nederland. Dus zelfs het ultieme symbool van het ceremoniële koningschap, het lintjes knippen, kan heel inhoudelijk zijn."

Lees ook: 

• Willem-Alexander op stap met de prinsesjes
• Koning Willem-Alexander vliegt voortaan een 737
• Willem-Alexander even terug bij de marine

Openingsbeeld © ANP