Prinses Diana: haar korte leven na de scheiding

Op 1 juli zou prinses Diana 56 jaar zijn geworden. Deze week blikt Beau Monde terug op haar korte, maar bijzondere leven. Vandaag: People's Princess en vrije vrouw.

Wie dacht dat de rust zou terugkeren nadat kroonprins Charles en prinses Diana in 1992 waren gescheiden van tafel en bed, had het mis. Beide partijen bleven, al dan niet via de media, elkaar als schuldige aanwijzen voor scheiding. 

Vuile was

Charles liep in 1994 leeg tijdens een tv-interview waarin hij toegaf al jaren een buitenechtelijke affaire met Camilla Parker-Bowles te onderhouden. Diana stond een jaar later Panorama te woord over de echtelijke perikelen, waarbij ze openhartig was over haar eigen problemen, verrassend mild was over Charles, haar eigen ontrouw met James Hewitt toegaf en behoorlijk hard uithaalde naar het hof en hoe dat haar al die jaren in de steek had gelaten: "Nooit een complimentje, nooit steun, nooit een vriendelijk woord."

Royal soap

Diana omschreef haar leven als royal: "Ik weet nooit waar de lenzen zijn. Een normale dag is gevolgd worden door vier auto's, een normale dag is terug naar mijn wagen lopen met zes fotografen die om me heen springen. Ze hebben besloten dat ik na 15, 16 jaar nog altijd een product ben dat goed verkoopt. Ze zeggen: 'Kom op, Di, kijk me eens aan. Als je ons een foto gunt, kan ik mijn kinderen naar een betere school sturen.' Daar kun je om lachen, maar als je er de hele tijd mee te maken hebt, is het best moeilijk. Al begrijp ik dat ze gewoon hun werk doen. Het is net een soap. Het gaat maar door en door en het verhaal verandert nooit."

Scheiding

Wat wel veranderde, was Diana's positie. In de onderhandelingen rond de scheiding, die in totaal vier jaar duurden, verloor ze haar status als Hare Koninklijke Hoogheid. De Queen had liever gezien dat ze die mocht houden, Charles stond erop die af te nemen. Nog geen jaar eerder had haar schoonvader prins Philip er al mee gedreigd, Diana's antwoord was destijds: "O Philip, mijn titel is een stuk ouder dan die van jou," waarmee ze meteen duidelijk maakte dat ze zich niets meer liet flikken. Ze dwong gedeelde voogdij over prins William en prins Harry af, kreeg 19,3 miljoen euro in één keer en 455.000 per jaar en mocht in Kensington Palace blijven wonen. Ook werd haar de relatieve vrijheid beloofd om charitatief werk te kunnen doen, zoals hier in Pakistan, in 1996. Zowel zij als Charles tekenden een document waarin ze afspraken niet langer over hun getrouwde leven of de scheiding te praten met de pers.

Respect

Toen de scheiding eenmaal officieel was, leek er van beiden iets af te vallen. Dat ze niets meer met elkaar moesten, schepte ruimte om op een normale manier ouders te kunnen zijn over William en Harry. Charles waardeerde het zeer dat Diana er alles aan deed om hem een goede band met de jongens te laten houden. En Diana stelde het op haar beurt op prijs dat Charles haar eindelijk serieus nam. "In het jaar na hun scheiding kregen ze een betere band dan in alle jaren dat ze getrouwd waren," zegt Diana's butler Paul Burrell. "Het was niet zozeer vergeven en vergeten, meer een kwestie van wederzijds respect." 

Glamour Girl

Het hielp dat Diana geen officiële rol binnen de Windsors meer ambieerde, maar zich alleen nog wilde inzetten als People's Princess, iemand die zich sterk maakte voor goede doelen en kwetsbare mensen in de samenleving. Het paste bij haar empathische karakter, maar het was ook een manier om te voldoen aan haar hang naar glamour en waardering. In de maanden voor haar dood poseerde ze voor Mario Testino en Vanity Fair en was ze de eregast op vele recepties, waar ze duidelijk van genoot.

Dating Diana

Ook duidelijk was dat Diana zin had in haar nieuwe leven als vrije vrouw. Ze date wat af en vond in hartchirurg Hasnat Khan, hier in 1997, 'de liefde van haar leven'. Ze hadden ongeveer twee jaar een relatie. Toch maakte ze het in juni 1997 uit, toen bleek dat hij niet wilde scheiden van zijn vrouw en niet bereid was met zijn relatie met Diana openbaar te gaan.

Diana troostte zich door in te gaan op de uitnodiging van Harrodsbaas Mohammed Al-Fayed, om met haar zonen vakantie te komen vieren in Zuid-Frankrijk. Aan boord was ook zijn zoon Dodi, aan wie Al-Fayed haar dolgraag wilde koppelen. 

Rancuneus

Hoe het precies zat tussen Dodi en Diana blijft schimmig. Feit is dat zijn vriendin ook aan boord van de Jonikal was en Diana tijdens die vakantie allerlei werkafspraken maakte voor daarna. Aanminnig gedrag was haar vrij kinderachtige reactie op het grote feest dat Charles voor Camilla's 50^ste verjaardag gaf. Diana verzekerde zich ervan dat Camilla de voorpagina's niet zou halen door in badpak voor ronddobberende fotografen te paraderen.

Niets uit haar agenda wijst erop dat ze rekening hield met een relatie. Zoals ook het gerucht dat ze zouden gaan samenwonen in Parijs in de oude woning van de hertog van Windsor net als vele samenzweringstheorieën uit de koker van Fayed Sr. kwamen. Wel melkte hij zijn versie van de waarheid nog uit met de roddel dat ze zwanger zou zijn geweest van Dodi én met een eng beeld dat in Harrods staat. 

Crash

Zelfs de tussenstop in Parijs op 30 augustus was niet echt gepland, maar een last minute beslissing, voor ze zou terugvliegen naar Londen (haar kok had al boodschappen gedaan voor haar welkom-thuis-maaltje). Diana dineerde echter met Dodi in The Ritz en werd op weg naar zijn huis aan de Rue Arsène Houssaye achtervolgd door auto's en fotografen op motors. Dit zijn de laatste beelden van haar, van de beveiligingscamera's van het hotel. 

In de Pont de l'Alma tunnel crashte de Mercedes als gevolg van veel te hard rijden en chauffeur Henri Paul die onder invloed was. Dodi en Henri Paul stierven ter plekke, Diana overleed in de ochtend van 31  augustus in het ziekenhuis aan haar verwondingen. Haar hart was door de klap aan de rechterkant van haar borstkas terecht gekomen, wat grote inwendige schade had aangericht. Fayed-beveiliger Trevor Rees-Jones had zware verwondingen, maar overleefde de crash.

Naar huis  

De dood van Diana betekende een keerpunt voor de Windsors, die op dat moment op Balmoral zaten en zich vastklampten aan het enige wat ze kenden: het rigide protocol. Terwijl in het land de volkswoede aanzwol over het uitblijven van een reactie (zelfs de vlag op Buckingham Palace hing niet halfstok), probeerde de koninklijke familie William en Harry zo lang mogelijk in de luwte te houden. Intern was er intussen sprake van een interessante machtsverschuiving. De Queen luisterde uiteindelijk niet langer naar de Queen Mum die van de generatie 'Never Explain, Never Complain' was. In plaats daarvan stemde ze in met Charles die voor zijn doen buitengewoon daadkrachtig liet merken dat hij zelf de moeder van zijn zonen zou ophalen en dat 'bloody well' de officiële vlag van de Windsors over de kist zou liggen als ze thuiskwam, ook al was ze dan geen lid van de koninklijke familie meer.   

Begrafenis

Diana's dood wekte dagenlang massale rouw op in Engeland, met als apotheose haar begrafenis op 6 september 1997. Er stonden zo'n 3 miljoen mensen langs de route, de rouwstoet reed over door het publiek gestrooide bloemen en werd in 200 landen door 2,5 miljard mensen bekeken. En niemand wiens hart niet een beetje brak voor William (15) en Harry (12), die met hun opa, hun vader en hun oom Charles Spencer achter de kist liepen. 

Althorp

Diana is begraven in een zwarte Catherine Walker (een van haar favoriete ontwerpers) met een rozenkrans die ze van vertrouwelinge Moeder Teresa had gekregen. Haar laatste rustplaats is een eilandje in het Oval Lake op het landgoed Althorp, dat niet toegankelijk is voor het publiek. De foto is vanaf het eilandje genomen, wat je ziet is het Diana monument dat in het park staat.   

Morgen: Hoe prinses Diana doorleeft in prins William en Prins Harry

Lees ook:

• De jonge jaren van lady Diana Spencer 
• Diana: van Shy Di naar prinses van Wales
• Prinses Diana: geliefd door het volk, niet door haar man

Openingsbeeld © PA Images