De Zwitserse samenleving en juwelenwereld stonden op z'n kop toen een onbekende koper vocht voor de beruchte diamanten halsketting van een beroemde koningin: Marie Antoinette. Het stuk is ontworpen door kroonjuweliers Böhmer & Bassenge en was één van de vele items die op de veiling werden verkocht, waaronder bijna honderd stukken uit de oogverblindende persoonlijke verzameling schatten van tsaar Ferdinand I van Bulgarije.
Juwelen erfstuk
Toch waren alle ogen tijdens de veiling gericht op de buitengewone 18e-eeuwse ketting uit een privécollectie die ooit toebehoorde aan de markiezin van Anglesey. Marjorie Paget (de oudste dochter van Henry Manners, de achtste hertog van Rutland) droeg de ketting tijdens de kroning van koning George VI in 1937, naast de oogverblindende Anglesey-tiara. Bijna twintig jaar later woonde haar schoondochter, Shirley, de kroning van koningin Elizabeth II in 1953 bij terwijl ze het erfstuk droeg, voordat de familie afscheid nam van het stuk.
Onbetaald juweel
De geschiedenis van dit juweeltje gaat echter nog verder terug. Bijna 200 jaar eerder, in 1784, stond de ketting centraal in het schandaal dat de reputatie van Marie Antoinette schaadde. Koning Lodewijk XV gaf Böhmer & Bassenge opdracht om dit spectaculaire juweel te maken voor Madame du Barry. Na zijn dood bleef de ketting onbetaald achter, waardoor de juweliers bijna failliet gingen.
Het verhaal gaat dat de juweliers hoopten dat de nieuwe koningin van Frankrijk, Marie Antoinette, het sieraad zou kopen. In 1778 bood de nieuwe koning, Lodewijk XVI, het inderdaad aan zijn vrouw aan als cadeau, maar zij weigerde.
Misleiding en diefstal
De Franse aristocrate Jeanne de la Motte zag haar kans schoon. Zij besloot een kardinaal, Lodewijk René Eduard de Rohan, te catfishen. Zo overtuigde ze hem ervan dat een vrouwelijke kennis Marie Antoinette was tijdens een heimelijke, nachtelijke ontmoeting. Ook deed ze zich in brieven aan De Rohan voor als Marie Antoinette. De kardinaal mocht dan denken dat hij hier te maken had met de koningin, maar in feite werd hij het slachtoffer van een bedriegster.
Op 11 augustus 1784, bij een nachtelijke bijeenkomst in de Queen's Grove, stemt De Rohan in om als gevolmachtigde voor 'de vorst' op te treden, met een betaling in vier termijnen over twee jaar. De juweliers overhandigden de ketting op 1 februari 1785 aan de kardinaal, die hem aan Jeanne gaf. Zij had hem er namelijk ook nog eens van overtuigd dat zij goed bevriend was met de vorstin!
Hoewel de kardinaal verwachtte dat Jeanne het sieraad netjes zou afleveren aan de koningin, verdween Madame de La Motte samen met haar handlangers – ze was tenslotte een fraudeur.
Koninklijke reputatie
Vol verbazing was de onwetende Franse koningin toen ze op 12 juli door Böhmer werd verzocht om te betalen voor de accessoire. Ze nam dit verzoek totaal niet serieus en vernietigde de brief, maar in augustus trok de juwelier opnieuw aan de bel. Hij uitte zijn verbazing tegenover Madame Campan, haar hofdame, dat hij niet de volledige betaling voor het juweel had ontvangen. Toen Marie Antoinette van haar hoorde wat de juweliers van haar wilden, eiste ze uitleg. Zo kwam de het schandaal aan het licht, en hoewel Marie Antoinette onschuldig werd bevonden en Jeanne werd vervolgd voor de diefstal, bleef het schandaal de reputatie van de koningin aantasten.
Geslepen diamanten
Het beruchte juweel wordt door het veilinghuis beschreven als "een paar oude kussenvormige diamanten kwastjes, verbonden door drie rijen met een kraag gezette oude kussenvormige en cirkelvormig geslepen diamanten." Het vermoeden dat een deel van de diamanten in dit juweel afkomstig is van de Böhmer & Bassenge-ketting, komt mogelijk voort uit het feit dat Jeanne de la Motte en haar handlangers het juweel meteen uit elkaar haalden en de stenen op de zwarte markt in Parijs en Londen verkochten.
De ketting met een illustere geschiedenis ging voor 4,8 miljoen dollar onder de hamer. Het is nu aan de nieuwe, anonieme eigenaar van het oogverblindende juweel om het verhaal van de ketting door te geven aan de volgende generaties, en die erna.
- The Guardian, Tatler, High Jewellery Dream
- NL Beeld