Fashion icon: Coco Chanel en haar key items

Ze drukken met hun stijl en personality een stempel op de (mode)geschiedenis. Wie zijn die smaakmakers van toen en nu, en wat maakt hen zo onvergetelijk?

Handelsmerk

Haar handelsmerk: parels (nep en echt), eenvoud, sigaret, kort haar, schoudertas, zwart-wit, hoedje, jurk/rok over de knie, zegelring om de pink, twee armbanden met Maltezer kruizen (cadeautje van een minnaar), zijden pyjama, plooirok. We hebben het natuurlijk over Coco Chanel.

Nieuwe stijlen

“Ik heb de vrijheid teruggegeven aan vrouwen, aan hun lichaam dat zweette onder korsetten en nutteloze padding,” zei Coco Chanel (19 augustus 1883) in de jaren dertig. Ze hekelde het idee dat vrouwen moesten lijden om mooi te zijn en schafte korsetten af. Ze introduceerde elementen uit de mannengarderobe in vrouwenmode. Ze volgde geen trends, maar keek naar stijl. “Ik maak mode waarin vrouwen kunnen leven.” Dat werd zeker rond WO1 gewaardeerd, niemand had toen behoefte aan het frivole en triviale.

Coco veranderde de manier waarop vrouwen zich kleden. Ze koos voor tweed en jersey (voorheen alleen gebruikt voor mannenonderbroeken) en week amper af van het zwartwit kleurenpalet. Ze was anders dan de andere grote modenamen. Haar rivaal Paul Poiret noemde Chanels stijl zelfs misérable de luxe. Waarop Coco zijn exotische collecties aftroefde met een minimalistisch zwart jurkje, nog altijd een van haar kenmerkendste ontwerpen.

Jeugd

Dat ze niet altijd de makkelijkste weg koos, heeft wellicht te maken met haar jeugd. Vanaf haar twaalfde groeit zij met haar broers en zus op in een weeshuis geleid door nonnen, nadat haar moeder is overleden en hun vader ze daar heeft achtergelaten. Gabrielle (haar echte naam) leert er naaien en de schoonheid van het sobere leven kennen. Op haar achttiende gaat ze aan de slag als naaister en werkt ’s avonds in het uitgaansleven, waar ze haar bijnaam Coco krijgt. Mogelijk afgeleid van het woord cocotte, dat maîtresse betekent, want in die periode scharrelt ze met aristocraat Étienne Balsan. Via hem belandt ze in de jetset, waar ze wordt bewonderd om haar eigenzinnige stijl. De fine fleur is verrukt van haar hoedjes en neemt die volop af. In 1908 krijgt ze een affaire met een vriend van Balsan, de rijke aristocraat Arthur Capel, die haar start in de modewereld financieert. In 1910 opent ze haar boetiek Chanel Modes, in een van de populairste modestraten van Parijs.

Iconische items

Ze begint met hoeden, maar verkoopt ook kleding en accessoires. Omdat ze de knieën het lelijkste lichaamsdeel vindt, ontwerpt (en draagt) ze alleen jurken en rokken die net over de knie vallen. Ze komt met de duo tone schoen (zwarte punten op huidkleurige pumps) en ontwerpt in 1929 haar eerste tas. Een schoudertas. Ongepast in die tijd. Haar reactie: “Ik heb er genoeg van dat ik mijn tas in mijn hand moet houden.” Legendarisch is haar 2.55 schoudertas en uiteraard het parfum Chanel Nº.5. Dat was eerst niet te koop, maar een cadeau voor trouwe klanten. Slim, zo was de geur al een hit voordat ’ie op de markt kwam.

In 1930 wordt ze ontwerpster voor filmsterren als Greta Garbo, Gloria Swanson en Marlene Dietrich. Maar tijdens WO2 valt haar imago in duigen als bekend wordt dat Coco een affaire heeft met een Duitse officier. Dit zorgt voor zoveel negatieve publiciteit dat ze besluit dat er in oorlogstijd geen ruimte is voor mode. Ze ontslaat haar werknemers, sluit haar winkels en verhuist naar Zwitserland. Na enkele jaren keert ze terug naar Parijs en blaast haar mode-imperium nieuw leven in. Dat floreert na haar dood in 1971 nog altijd, mede dankzij Karl Lagerfeld.

Tekst: Davina Harte | Beeld: Brunopress