Royal Etiquette: zó geef je een handkus

Een handkus lijkt een reuze hoffelijk gebaar, maar het wordt alweer anders als de heer in kwestie de vingers van de dame af slobbert.

Een handkus is geen echte kus, meer een vorm van respect tonen. Het is dus niet de bedoeling dat de lippen van de man de hand van de vrouw daadwerkelijk raken, de bedoeling is dat het een luchtkus van hooguit één, twee seconden wordt. Prins Charles, onbezoldigd handkusspecialist in Europa, weet hoe het hoort. Bij zijn aankomst op het vliegveld van Kopenhagen maakte hij wél het gebaar naar kroonprinses Mary van Denemarken, maar volgde er geen daadwerkelijk mond-op-hand contact.

Charles: stiff upperlip

Dat kroonprins Charles de techniek helemaal onder de knie heeft, bewees hij ook aan koningin Margrethe van Denemarken tijdens een D-Day herdenking in Quistreham. Zijn rechterhand houdt haar linker vast er is geen lippencontact. Hij zou iets meer hebben kunnen buigen – als majesteit staat ze hoger in de hiërarchie – maar ook royals gaan met hun tijd mee.

En hij gáát maar door

En vooruit, nog een volmaakt uitgevoerde handkus van de prins van Wales, die er een masterclass over kan geven. Ditmaal slaat hij als hoffelijkheidsninja toe bij koningin Sofia van Spanje voor een galadiner in het El Pardo Paleis, ter gelegenheid van de bruiloft van toen nog kroonprins Felipe en Letizia Ortiz.

Zelfs bij zijn moedertje!

Charles is er zelfs zo bedreven in dat hij weet dat óók als de vrouw handschoenen draagt, zijn lippen die niet mogen beroeren. Hier kust hij de hand van zijn moeder, koningin Elizabeth II, tijdens haar diamanten jubileum in 2012, toen ze 60 jaar op de troon zat.

Ridderlijk gebaar

Handkussen worden nog maar zelden uitgedeeld, het is vooral iets dat het corps en de aristocratie in stand houdt. Het gebaar ontstond in de Pools-Litouwse Gemenebest in de 17de eeuw en waaide over naar het Spaanse hof in de 18de eeuw. Het werd gezien als een respectvolle manier waarop een heer een dame kon groeten. Prinses Diana laat het zich hier welgevallen tijdens een werkbezoek. De mijnheer in kwestie maakt – faux pas – huidcontact, maar goed, je bent de People's Princess of je bent het niet. Wel weer goed: de mond ter hoogte van de knokkels in plaats van de vingers.

Initiatief aan de vrouw

Traditioneel neemt de vrouw het initiatief tot een handkus en biedt haar hand aan. De dame in kwestie moest dan wel dezelfde sociale status of een hogere hebben dan de man, anders werd ze als sloerie gezien. De man moest op zijn beurt de handkus uitvoeren, wilde hij geen onbehouwen hork worden gevonden. Bij bekenden onder elkaar liggen de regels iets minder gevoelig. Je ziet hier hoe koning Constantijn van Griekenland iets te innig de vingers van koningin Máxima kust, maar omdat ze het duidelijk niet erg lijkt te vinden en hij zijn mond keurig dichthoudt, is hier niets aan de hand.

Theatre luvvies

Aan het einde van de vorige eeuw werd de handkus vooral iets van flamboyante theaterlieden. Hier kust Sir Peter Hall bij de uitreiking van de Evening Standard Drama Awards in 1980 hand van prinses Margaret. En het ging helemaal volgens de regels: hoofd gebogen, geen lippencontact en een vrolijke dame, zo hoort het dus.

Zweedse passie!

Heel grappig is dat de koele Zweden dol zijn op handkussen. Chris O'Neill trakteerde zijn vrouw prinses Madeleine er niet alleen op tijdens hun huwelijk, maar ook op ? Nationale Dag.