Willem-Alexander niet op de troon? Dit is hoe het anders had kunnen lopen

Het had niet veel gescheeld of Willem-Alexander had niet op de troon gezeten. Dat wordt duidelijk in de documentaire Het Porseleinen Huwelijk, die deze week te zien is op NPO2. Maar stel dat het zo gelopen was: welke Oranjes hadden er dan nu aan het hoofd gestaan van onze koninklijke familie? Beau Monde heeft het uitgezocht.

Toestemming voor het huwelijk

De hele week gaat het er al over: de crisis rond het huwelijk van onze koning en koningin. Het zit zo: royals die aanspraak maken op de troon, moeten een eventueel huwelijk laten goedkeuren. De regering kan dan toestemming vragen aan het parlement. Als die toestemming niet wordt aangevraagd of niet wordt verleend, dan is dat volgens artikel 28 van de grondwet reden om de betreffende royal én zijn nakomelingen uit te sluiten van de troonopvolging. In dit geval zijn er een aantal belangrijke wetten om de troonopvolging te bepalen.

Optie 1: prins Friso

In de jonge jaren van de zoons van Beatrix leek het een uitgemaakte zaak: de troon zou van hun moeder overgaan op WA, vervolgens op Friso, en Constantijn was volgende in de lijn. Maar goed: Willem-Alexander bedankt in dit scenario dus voor de eer en kiest voor de liefde. De eerstvolgende kandidaat volgens de erfopvolging zou dan prins Friso zijn...

...ware het niet dat deze prins óók koos voor de liefde in plaats van de troon. Toen hij in 2004 trouwde met Mabel Wisse Smit, was daar 'Mabelgate', en besloot Friso geen toestemming te vragen voor het huwelijk. Zo werden hij en zijn nakomelingen uitgesloten van de troonopvolging. Ook was Friso in zijn jonge jaren maar weinig enthousiast over een eventueel koningschap. Een veelgehoorde anekdote was dat de jonge Friso tegen de pers gezegd zou hebben: "Je mag Alex in elkaar slaan, maar je mag hem niet doodslaan – want dan moet ik koning worden."

Maar mocht Friso in zijn latere leven toch van gedachten veranderd zijn: de troon zou hij nooit bestijgen. Zijn leven nam in februari 2012 een noodlottige wending, en na een ski-ongeluk lag de middelste Oranje-broer lange tijd in coma. Uiteindelijk kwam hij in augustus 2013 te overlijden. Zelfs áls de prins hersteld zou zijn, dan was de kans op blijvende mentale schade door zijn ongeluk aanzienlijk. In zo'n geval kan volgens artikel 29 van de grondwet de regering beslissen om iemand specifiek uit te sluiten van de erfopvolging. Bijzonder tragisch, maar dus wel met goede reden.

Optie 2: prins Constantijn

De eerstvolgende persoon in de lijn voor de troonopvolging, is dan prins Constantijn. De jongste zoon van Beatrix en Claus had al laten weten dat hij zijn oudste broer graag zou ondersteunen bij het koningschap. Maar zou hij er zelf ook voor opengestaan hebben? Waarschijnlijk wel: zo werd Constantijn in december 2013 met een wetsvoorstel benoemd tot regent van Amalia. Mocht het noodlot dan toeslaan bij Amalia's ouders voor haar achttiende verjaardag, dan zou Constantijn namens de minderjarige koningin de royal duties uitvoeren.

Kortom: was het allemaal anders gelopen, dan zouden we in 2013 dus prins Constantijn, prinses Laurentien, en de kleine Eloise, Claus-Casimir en Leonore over de loper naar de Nieuwe Kerk hebben zien lopen. Dat betekent ook: geen carrière voor Eloise als 'gravinfluencer', maar een stoomcursus kroonprinses zijn – en een voorbereiding op haar toekomstige plek op de troon.

Bron: Parlement.com, De Nederlandse Grondwet | Beeld: Brunopress