Een vrouw op de troon? Niet zo vanzelfsprekend als je denkt

Je denkt misschien: het is 2022, en vrouwen hebben al lang en breed bewezen net zo capabel te zijn als mannen. Natúúrlijk is het dan heel gewoon dat een vrouw even goed op de troon zou kunnen zitten als een man, toch? Nou, nee. Zo vanzelfsprekend blijkt dat dus niet. Daar werden we deze week onder andere vanuit Zweden weer even aan herinnerd. Maar hoe zit het in de rest van Europa?

Vrouw op de troon

Met Queen Elizabeth als een icoon van de Britse monarchie, zou je zeggen dat er inmiddels geen twijfel meer kan bestaan: een vrouw op de troon? Prima idee! Van oudsher geldt er in veel landen echter een voorkeur voor mánnelijke nazaten als troonopvolgers. Dat betekent dat de eerstgeborene jongen binnen de familie de troon overneemt, zelfs al heeft hij vier oudere zussen à la Carl Gustaf.

Op verschillende plekken zijn er inmiddels al wetswijzigingen doorgevoerd om een einde te maken aan deze voorkeur voor de mannelijke lijn. Maar er zijn toch meerdere landen waar een mannelijke opvolger nog altijd voorrang krijgt.

Wijken voor de heren

Zo zijn er een paar landen waar royal ladies nog altijd pas op de plaats moeten maken voor hun broers – zelfs al zijn zij toch echt eerder ter wereld gekomen. Zo geldt dit bijvoorbeeld nog altijd voor Monaco. In het microstaatje geldt dat Jacques aanspraak maakt op de troon, zelfs al werd hij ná zusje Gabriella geboren. Die eindeloze kibbelpartijen tussen tweelingen over wie er met een speling van enkele minuten de oudste is? Die krijgen zo wel een héél bijzondere extra dimensie in het Monegaskische paleis.

Ook in Spanje geldt op papier nog altijd een voorkeur voor een mannelijke erfgenaam. Nu geldt echter wel dat de Spanjaarden de regels inmiddels voor hun adelstand hebben aangepast. Het koningshuis zou volgen, en sinds 2004 liggen hier plannen voor klaar. Met dochters Leonor en Sofía leek de kans op een mannelijke erfgenaam echter van de baan, en tja. Die wetswijziging is vervolgens ergens bij een Spaanse ambtenaar op een grote stapel terechtgekomen, en erg veel haast hebben de Spanjaarden voorlopig niet met het doorvoeren van de wetswijziging. Ze hebben wel water beters te doen, lijkt het devies.

Dames op de troon

In veruit de meeste monarchieën zijn de regels inmiddels overigens wel aangepast. Hoewel Carl Gustaf als hoofd van het Zweedse hof misschien nog loopt te morren, zijn de Zweden by far het meest vooruitstrevend: zij veranderden hun wetten als eerste, in 1980.

Ons eigen kikkerlandje volgde hierna al snel in 1983, en in 1990 en 1991 gingen ook Noorwegen en België overstag. Hierna duurde het weer even, maar in 2009, 2011 en 2015 werden dan éindelijk ook de regels aangepast in respectievelijk Denemarken, Luxemburg, en het Verenigd Koninkrijk. We hebben inmiddels te maken met aankomend troonopvolgers als Amalia, Elisabeth, Leonor, Victoria, en Ingrid Alexandra – dus de future is (grotendeels) female, blijkt maar weer.

Bron: Beau Monde Archief, BBC | Beeld: Brunopress