Tanja Jess over emigreren: 'Ik leerde wat discriminatie inhoudt'

Voor actrice Tanja Jess (57) was het een grote verandering om als vijfjarig meisje van Duitsland naar Nederland te verhuizen. Zéker omdat de nasleep van de Tweede Wereldoorlog nog altijd zichtbaar was in ons land. In gesprek met Beau Monde blikt ze terug op haar jeugd, en wat ze daarin heeft geleerd over discriminatie en rechtvaardigheid.

Emigratie

Op jonge leeftijd verhuisde Tanja Jess met haar familie naar Nederland toen haar vader een baan kreeg aan de Technische Universiteit in Eindhoven. “Een prachtige kans, die hij als 35-jarige academicus natuurlijk enthousiast aangreep,” vertelt Tanja. Terwijl haar oudere zus naar een internationale school ging, mocht Tanja zelf een kleuterschool kiezen. "Ik koos uiteindelijk voor een reguliere school met een lieve juf, maar sprak natuurlijk nog geen woord Nederlands. Kinderen stonden bij ons tuinhek, om te vragen of we buiten kwamen spelen. ‘Wat zeggen ze?’ vroegen we ons af. We hadden geen idee."

Als Duits meisje in Nederland

Opgroeien als Duits meisje in Nederland tijdens de jaren zeventig - dat was niet altijd gemakkelijk. "In die tijd - begin en midden jaren zeventig - maakte je met Duits-zijn geen vrienden in Nederland. Sterker nog, het was heel salonfähig om een hekel aan Duitsers te hebben.", vertelt Tanja. "Als Nederland tegen Duitsland moest voetballen, stond er op de cover van de Volkskrant: ‘De Moffen komen!’ Dat kon gewoon, dat vond men normaal."

'Het was heel salonfähig om een hekel aan Duitsers te hebben.'

Ze vervolgt: "Voor mij was dat heel lastig, want ik was me heel erg bewust van de schuld van de Tweede Wereldoorlog. Met mijn grootouders heb ik later ook ingewikkelde gesprekken gevoerd. ‘Waarom zaten jullie niet in het verzet?’ vroeg ik ze. Alsof dat zo simpel was..."

Bekijk ook

'Katja en ik, dat is sisterhood': Igone de Jongh over daten en vriendschappen | Beau Monde

"Katja is een van de liefste mensen die ik ken", vertelt Igone de Jongh in gesprek met Beau Monde. In een openhartig interview vertelt de ballerina over hun bijzondere band, haar vriendschappen, en datingapps.

Sterk gevoel voor rechtvaardigheid

En die ervaringen maakten een diepe indruk op Tanja. "Ik denk dat mijn sterke gevoel voor rechtvaardigheid door mijn opvoeding en mijn jeugd komt. Dan ging het over ‘die stinkmoffen’ en werd er snel ‘Maar jij niet hoor, Tanja,’ aan toegevoegd. Omdat je aan mij niet kunt zien en horen dat ik Duits ben, werd er openlijk gesproken, en dat was vaak heel confronterend."

Toch durfde Tanja zich meestal niet te verdedigen. "'Wij' waren natuurlijk fout", legt ze uit. "En nee, ik ben er niet trots op dat ik Duits ben, maar dat komt niet door het pijnlijke verleden. Ik heb gewoon geen nationalistische idealen."

Dubbele nationaliteit

Zes jaar geleden is Tanja officieel Nederlandse geworden, en inmiddels ziet ze ook de voordelen in van haar dubbele nationaliteit. "Ik acteer in Nederland, maar ook in Duitsland, zoals in het geweldige ‘Der Amsterdam Krimi’, een serie op ARD waarin ik de burgemeester van Amsterdam speel. Enig om te doen. Ook in financieel opzicht, want in Duitsland verdient een acteur aanzienlijk meer dan in Nederland."

'Thuis, dat is Nederland, waar mijn kinderen wonen.'

Plannen om terug te keren naar Duitsland, zoals haar zus heeft gedaan, heeft Tanja niet. "Ik kan echt genieten van al het moois wat Duitsland te bieden heeft, zoals het landschap en de rijkdom van grote schrijvers en dichters. Maar thuis, dat is Nederland, waar mijn kinderen wonen."

In de Beau Monde vertellen verschillende bekende Nederlandse vrouwen over hun roots. Benieuwd naar de andere verhalen? Haal de Beau Monde dan nu in huis of bestel 'em via Tijdschrift.land!