Prinses Diana: geliefd door het volk, niet door haar man

Op 1 juli zou prinses Diana 56 jaar zijn geworden. Deze week blikt Beau Monde terug op haar korte, maar bijzondere leven. Vandaag: hoe de komst van prins Harry het einde van het huwelijk met Charles betekende.

Hoewel Diana had gehoopt dat de aandacht van de media voor haar zou afzakken na haar huwelijk, groeide die alleen maar. Ze was jong, in vergelijking met de andere Windsors was ze het toppunt van glamour en lezers konden niet genoeg krijgen van wat ze deed en hoe ze eruitzag.

“Ik begreep de fascinatie voor een mollige twintiger niet,” zei de prinses daar later over. “Het was erg overweldigend, voor iemand die dat helemaal niet gewend was. Ik leek elke dag op de voorpagina’s te staan, wat een isolerende ervaring is. Hoe hoger de media je ophemelen, hoe dieper je kunt vallen.” 

Rijzende ster

De Windsors, niet gewend aan de overweldigende hoeveelheid publiciteit, spraken Diana erop aan, alsof zij bepaalde wat The Sun op de voorpagina zette. Charles was bovendien jaloers, dat ze bij gezamenlijke werkbezoeken duidelijk geliefder was dan hij. Het isoleerde haar nog meer “want ik wilde het zo graag goed doen, voor mijn man en zijn familie.” 

Boulimie

Tussen Charles en Diana ging het dat eerste jaar gezien de omstandigheden helemaal niet zo beroerd. Ze schreven elkaar ontroerende liefdesbrieven en wandelden eindeloos in Balmoral. Charles begreep echter niets van haar angsten en haar boulimie, hij noemde het ‘verspilling van voedsel’ om te eten en daarna over te geven. Zoals hij ook niets begreep van Diana’s woede over zijn aanhoudende contacten met zijn grote liefde Camilla.   

Depressieve Diana

Diana kan niet makkelijk in de omgang zijn geweest voor Charles. Ze was temperamentvol en emotioneel, twee dingen waar de Windsors voor huiverden, zoals ze ook niet gewend waren om complimentjes te geven: Diana kreeg het alleen te horen als ze iets verkeerd had gedaan. Ze was erg ongelukkig, omdat ze zich niet gezien en niet gehoord voelde en dacht toen al regelmatig over zelfdoding. Niet omdat ze echt dood wilde, maar omdat een zelfmoordpoging volgens haar de enige manier was om hulp en een beetje begrip te krijgen. Zo stortte ze zich zwanger en wel van een houten trap, deed ze aan zelfmutilatie en sneed ze zich waar Charles bijstond. De prins behandelde haar dan met ‘bestudeerde minachting’, omdat hij meende dat ze zich aanstelde. 

William

De komst van William bracht soelaas: Diana was dolgelukkig om moeder te zijn en ook Charles verheugde zich over deze nieuwe fase in zijn leven. Zijn vrienden waren heel verbaasd dat hij luiers verschoonde, met William in bad ging en afspraken inkortte om meer tijd met zijn gezin door te kunnen brengen. Zowel Charles als Diana sprak later over het eerste jaar als ouders als het gelukkigste van hun huwelijk. Maar Diana worstelde intussen met een postnatale depressie en met uitputting, omdat ze nog steeds boulimie had en veel te weinig voedingsstoffen binnenkreeg. Bovendien was haar honeymoon met de pers voorbij: ze kreeg opeens veel kritiek omdat ze te veel zou winkelen en labiel zou zijn: ‘Gekrijs in het paleis’ was de vondst die een vriend van Charles doorspeelde aan de pers.

Harry

De problemen hielden aan, de zomer van 1984, toen William een dreumes was en Diana zwanger was van hun tweede kind, was de laatste periode waarin zowel Charles als Diana er met succes samen nog iets van wisten te maken. Aan William hadden ze een gezamenlijke factor waar ze allebei dol op waren, Charles hoopte intens dat de tweede een dochter zou worden. Het werd een zoon: prins Harry. “En hij heeft nog rood haar ook”, zei de teleurgestelde kroonprins die dat een typisch Spencertrekje vond. Vervolgens vertrok hij om polo te gaan spelen, zonder nog naar de kraamvrouw of zijn zoontje om te kijken. “Op dat moment stierf er iets in me”, zei Diana later. 

Affaire

Niet lang daarna werd duidelijk dat Camilla toen alweer volop deel uitmaakte van het leven van Charles. Haar man Andrew Parker-Bowles schikte zich in de affaire, Camilla was vaak de gastvrouw op Highgrove, het buitenhuis van Charles. Daar ontvingen ze discrete vrienden en zetten ze hun relatie voort, terwijl Diana met twee kleine jongetjes in Kensington Palace de koelkasten leegat en alles weer uitspuugde. Als zij op een feestje even stond te praten met een andere man, werd er de volgende dag in de tabloids schande van gesproken, dat haar man er een dubbelleven op nahield bleef onder de radar, iets wat Diana erg onrechtvaardig vond.

Confrontatie

Eind jaren tachtig leek bij Diana het besef door te dringen dat ze wat betreft geluk niets van haar man en haar schoonfamilie te verwachten had. Prinses Margaret, de zus van de Queen, was een van haar strengste critici en liet geen gelegenheid voorbij gaan om Diana ‘hysterisch’ te noemen. Omdat Diana nog altijd vier tot vijf keer per dag overgaf, liet ze zich op aandringen van haar beste vriendin Carolyn Bartholomew behandelen voor haar eetstoornis en knapte enorm op van extra vitaminen en mineralen. Ze voelde zich sterker, ze kreeg meer zelfvertrouwen en ging zelfs de confrontatie met Camilla aan door haar op een feestje te laten weten dat ze precies wist wat er gaande was tussen haar en Charles. Camilla speelde de vermoorde onschuld, Diana gooide er zeven jaar opgekropte woede en frustratie uit. Ooggetuigen melden dat Camilla na afloop drie whisky’s nodig had, ‘om weer een beetje zichzelf te worden’.

Obsessie

Diana als rivale hebben moet geen pretje zijn geweest voor Camilla. De prinses was geobsedeerd door ‘De Rottweiler’, onderschepte Charles’ correspondentie met zijn minnares, drukte op de herhaaltoets van zijn telefoon om dan altijd verbinding te krijgen met het huis van de Parker-Bowles’jes, luisterde gesprekken af en belde Camilla ’s nachts op met de mededeling dat ze mensen had gestuurd om haar te vermoorden: ‘Kijk maar naar buiten.’ Dat kan niet fijn zijn geweest, met twee kleine kinderen thuis (links zoon Tom, rechts dochter Laura). Camilla was toen al hard op weg de meest gehate vrouw van het Verenigd Koninkrijk te worden en kon zich alleen nog onder intimi, zoals bij een jachtpartij, enigszins vrij bewegen. 

De tomeloze woede van Diana was volledig over the top en valt niet goed te praten, maar maakte deel uit van haar rouwproces om haar mislukte huwelijk. Als kind dat erg had geleden onder de scheiding van haar eigen ouders, vond ze het vreselijk dat ze ook haar eigen kinderen geen echt hecht gezin kon bieden. Frappant was dat Charles en Diana intussen samen werkbezoeken bleven afleggen. “We waren een goed team in het openbaar,” zei ze daar later over. “Zeker gezien wat zich privé afspeelde.” 

Eigen leven

Met Diana ging het begin jaren negentig steeds beter. Ze werd zelfbewuster, ontdekte haar spirituele kanten en kreeg vrienden bij wie ze op begrip en steun kon rekenen. De schaar ging in haar haar, ze ruilde haar wat truttige Engelse kleding steeds vaker om voor vrouw-van-de-wereld-ontwerpen van Gucci en Versace. En ze had haar eigen affaires, onder andere met James Hewitt. 

Taboedoorbreker

Zelfs de Queen, die zeer ongerust was over de relatie van Charles en Diana en zo’n beetje de enige was die haar oudste zoon aansprak op zijn affaire met Camilla, was onder de indruk van de nieuwe Diana. En van de geweldige publiciteit die haar werk opleverde: Diana bezocht de daklozenopvang met haar zoontjes, slechtte het taboe op aids door besmette kindjes te knuffelen en thee te drinken met patiënten en bezocht ongezien vaak ’s nachts ziekenhuizen, om daar in alle rust een tijdje bij doodzieke mensen te zitten. In vergelijking met Charles, over wiens ontrouw steeds meer uitlekte, kwam de kroonprins er niet best af.

Boekenbom

Ten paleize ontstond een Team Diana en een Team Charles, die uitbundig de vuile was buiten hingen om de gunst van de pers voor hun baas te werven. In 1992 deed de prinses een meesterzet: ze gaf haar vrienden toestemming om te praten met Andrew Morton. In ‘Her True Story’ vertelden ze haar kant van het verhaal, zonder dat ze hem ooit had ontmoet. “Ik had er genoeg van om te worden gezien als een labiele gek,” zei ze daar later over. “Ik wilde meer begrip kweken voor wat ik meemaakte, ook voor andere vrouwen in dezelfde situatie, zij het dan in een andere omgeving. Mijn man en de koninklijke familie waren volgens mij erg geschokt, ontzet en teleurgesteld.” 

Groot verdriet

Aan het einde van 1992 waren Charles en Diana gescheiden van tafel en bed. “Mijn man en ik hebben dat heel rustig overlegd,” zei de prinses later. “We begrepen dat het publiek duidelijkheid wilde, omdat iedereen kon zien dat de situatie onhoudbaar was. Er kwamen gesprekken met advocaten, met de premier, met Hare Majesteit, uiteraard. Ik was diep, intens verdrietig. We hadden zo ons best gedaan om door te gaan, maar het lukte gewoon niet meer.” 

Morgen: Diana’s nieuwe leven als vrije vrouw

Lees ook:

• De jonge jaren van lady Diana Spencer
• Diana: van Shy Di tot prinses van Wales
• Prins Charles 14 jaar in therapie door Diana 

Openingsbeeld © BSR Agency  bronnen: Diana: Her True Story / Panorama BBC