Voor volk en vaderland hijst prinses Mette-Marit van Noorwegen zich met enige regelmaat en zonder een spier te vertrekken in bunad. Maar… wat is dat eigenlijk?
Er moeten momenten zijn dat kroonprinsessen Mette-Marit, Mary van Denemarken en Victoria van Zweden met lichte jaloezie naar de zuidelijke collega’s kijken. Koninginnen Máxima en Mathilde blijft traditionele verkleedpartijen bespaard, waar de Scandi’s in hevig geborduurde schorten moeten rondlopen, alsof ze in een openluchtmuseum werken. En daarbij ook nog moeten kijken alsof ze het enig en eervol vinden. Mette-Marit kan dat zo goed, dat we er een masterclassje aan wijden.
Moderne versie
Bunad (meervoud: bunader) is een overkoepelende term voor zowel traditionele boerenkleding uit de 18de en 19de eeuw als folklorekostuums. De Bunad Beweging (jawel, die bestaat) stamt uit de 19de eeuwse nationale romantiek, die in heel Scandinavië mateloos populair was, maar vooral in Noorwegen is blijven hangen. Ontwerpers als Lise Skjåk Bræk ontwerpen zelfs hele collecties voor dagelijks gebruik. Deze zijn moderner en gestroomlijnder dan de traditionele: zo wordt er bijvoorbeeld geen kap meer op het hoofd gedragen en is ook het aantal lagen stof verminderd, voor meer draagcomfort. Dit is de favoriete bunad van Mette-Marit die ze het vaakst aan heeft.
Hot voor pubers?
Wat is gebleven aan bunad, zijn de streekgebonden motieven: aan de borduursels is voor een kenner te zien uit welke regio in Noorwegen de draagster (of drager) komt. Er zijn zo’n 200 verschillende versies. Je ziet hier hoe verrukt prins Sverre en prinses Ingrid-Alexandra over de traditie zijn.
Kostbare klederdracht
© kongehuset.no
Puristen, ook bekend als de Bunad Politie (we verzinnen dit niet!), vinden dit allemaal maar nieuwerwets gedoe en zijn als klederdrachtextremisten van mening dat alles strikt zoals in 1860 moet blijven. De Noorse kroonprinses laveert diplomatiek tussen de diverse stromingen door, door weliswaar moderne kostuums te dragen, maar dan bijvoorbeeld met oude traditionele sieraden of een antieke hes of speciale linten. Goedkoop is de look niet: bunad kan tussen de 1800 en 8900 euro kosten. De prijs wordt bepaald door de mate van handwerk die erin zit en de hoeveelheid kostbare materialen, zoals goud en zilverdraad. Het duurt gemiddeld een jaar om een complete bunad te maken. Traditioneel krijgen kinderen als ze belijdenis doen zo’n outfit van hun ouders. Je gaat er overigens niet soepeler van melken, Mette-Marit heeft hier zo haar twijfels over de landelijke talenten van haar man, kroonprins Haakon, die toch helemaal in bunad is, compleet met knickerbocker.
Steeds populairder
Bunad wordt gedragen op 16 mei, de nationale feestdag van de Noren, maar duikt ook steeds vaker op tijdens bruiloften, dopen en andere feestelijke momenten. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Thorvald Stoltenberg schreef zelfs geschiedenis door als ambassadeur in Denemarken zijn geloofsbrieven in bunad aan te bieden aan koningin Margrethe. Die we ervan verdenken dit schitterend te vinden, want Hare Majesteit is dol op zo’n verkleedpartij met roots. Momenteel worden er meer kostuums aan mannen dan aan vrouwen verkocht: Noorse hipsters zoals kroonprins Haakon vinden bunad namelijk helemaal het einde. Op Nationale Dag in 2015 waagde zelfs Mette-Marits zoon Marius eraan. En dat maakt deze overdosis traditie opeens ongekend cool. Al lijkt de royal labradoodle er zich er toch hardnekkig van te distantiëren…
